Diktator, luksuz i auto-put

Početnu euforiju nakon prošlonedjeljnih hvalospjeva predsjednika Evropske komisije Žan Klod Junkera, smijenila je ubrzo kolektivna zebnja da bi ove pohvale eventualno mogle dovesti do opuštanja naše proevropske vlade i tako u perspektivi dovesti u pitanje našu lidersku poziciju u evro-integracijama.

Na sreću zebnje su nestale već sledećeg dana. Izjavom premijera Đukanovića da  će se akcize na naftne derivate povećati za 7 centi i da će benzin ubuduće imati tretman luksuznog dobra, dokazano nam je da su njega briselske pohvale i priznanja osokolile da još energičnije radi na ispunjenju EU standarda i još odlučnije bori za svako otvoreno pregovaračko poglavlje. Uvodeći hrabre inovacije širenja pojma luksuza, naša liderska pozicija u evro-integracijama je bez sumnje obezbijeđena na duži vremenski period. Naredne nedjelje pokazaće da li je premijer Đukanović uvrštavanjem naftnih derivata u luksuzna dobra, udario na osnovne postulate političke ekonomije, ili svoje inovacije u definisanju pojma luksuza planira da razvija i obogaćuje  dalje.

Politička ekonomija cijenu nafte označava kao jedan od najvažnijih faktora inflacije, jer ne postoji roba u čijoj proizvodnji, ili tržišnoj realizaciji u nekoj mjeri ne učestvuju naftni derivati. Najveću zavisnost od cijena naftnih derivata prema ekonomskim teoretičarima pokazuju osnovne životne namirnice hljeb i mlijeko. Dakle sljedstveno važećoj ekonomskoj teoriji porast cijena naftnih derivata, morao bi nužno da implicira i rast cijena osnovnih životnih namirnica. Stoga ubzro ćemo saznati da li naš dični premijer svojim poslednjim manevrom planira da sruši jedan od osnovnih ekonomskih postulata, ili ovu poslednju inovaciju planira upariti sa daljim razvojem revolucionarnog projekta “Homo duclanicus“.

Novi crnogorski proevropski čovjek, ili  Homo duclanicus predstavlja biće koje se odlikuje osmovjekovnom istorijskom prazninom, protkanom osjećanjem stida zbog neprosvećenosti predaka zato što su nekoliko vjekova ranije Crnu Goru ostavili da bude crna rupa na Balkanu. To biće je u XXI vijeku počelo da sriče nova slova, govori novim jezikom i surfuje po internetu na crnogorskoj tastaturi. E u cilju zadržavanja naše liderske pozicije u evro-integracijama, možda će ovom biću biti neophodno istrenirati neke nove osobine, kao npr. odricanje od hljeba, mlijeka i benzina, izuzev u danima praznika.     

 Iskreno šta nam uopšte trebaju te tričave luksuzne robe kao mlijeko, hljeb i benzin, kada ćemo za nekoliko godina dobiti naš prvi auto put, čitavih 45 km dug. Pošto je očekivano je da će se prolazak jednokratno naplaćivati 5 evra, što ispada da ćemo na sve avansno plaćene doprinose kroz uvećanu cijenu benzina, eventualno korišćenje auto-puta doplaćivati sa po još 10 centi po kilometru i tako višestruko oboriti sve svjetske rekorde u visini cijene putarine.   

Dok građani Crne Gore ušuškani u ekonomskom blagostanju, presrećni zbog čitave gomile otvorenih pregovaračkih poglavlja i ponosni na našu lidersku poziciju u evro integracijama, tamo daleko, na dalekom sjeveru, iza sedam gora i sedam mora u državi Bjelorusiji vlada Aleksandar Grigorijevič Lukašenko – poslednji dikatator u Evropi. O njegovom diktatorskom režimu nedavno je u crnogorskom parlamentu govorio poslanik Dritan Abazović. Na ove nadahnute Abazovićeve opservacije snažan uticaj je vjerovatno ostavio dan raniji kafanski dernek sa balkanskim naj Evropljaninom Hašimom Tačijem.

Način na koji je Aleksandar Lukašenko došao na vlast nedvosmileno pokazuje da se radi o jednom brutalnom diktatoru. Umjesto najbolje evropske demokratske prakse viđene u našoj Crnoj Gori 1989. godine, 5. oktobra u Beogradu, revolucije ruža u Gruziji, narandžaste i evro-majdanske revolucije u Ukrajini, poslednji evropski diktator vlast je osvojio na izborima. Nastupajući kao nezavisni kandidat, označen kao autsajder u svim predizbornim sondažama i podjednako suprostvaljen tadašnjem proevropskom premijeru i ostalim opozicionim ne manje proevropskim kandidatima, Lukašenku je pošlo za rukom da uđe u drugi krug. A tamo sa čak 80% podrške počistio je dotadašnjeg proevropskog premijera Vjačeslava Klebiča. Pune dvije decenije kasnije Lukašenkova podrška u narodu i dalje stoji na tom nivou.

Diktatorski gen Aleksandra Lukašenka dolazi do izražaja u potpunom nerazumijevanju blagodeti koje bi njegova zemlja mogla dobiti iz evropskih integracija i odbijanju da se ugleda na impresivna dostignuća novih pro-evropskih vlasti u susjednoj Ukrajini. Tokom poslednje dvije decenije Lukašenko se pokazao i kao pravi anti-talenat za politiku. Za razliku od naših multi-talnetovanih proevropskih političara na Balkanu, koji obećano glasačima u kampanji  zaborave momentalno po dolasku na vlast, odnosno nakon uvaljivanja u opozicione poslaničke klupe, poslednji diktator u Evropi je svoja predizborna obećanja shavatao krajnje ozbiljno.

Na paroli obračuna sa mafijom, očuvanja fabrika osnovanih u vremenu SSSR-a i zadržavanja kontrole nad strateškim resursima, Aleksandar Lukašenko je dobio prve predsjedničke izbore daleke 1994. godine.  Danas, više od dvije decenije kasnije Lukašenkova diktatura odlikuje se najnižom stopom prestupništva u Evropi, u Bjelorusiji ne postoje oligarsi, nema ekstremnih bogataša, prosječna zarada uz najniže troškove života u Evropi iznosi oko 480 evra, nezaposlenost je na nivou od 2%, spoljni dugovi gotovo da ne postoje, sve fabrike osnovane u vremenu SSSR-a i dalje funkcionišu, a poljopriveda iz godine u godinu povećava prinose. Kompanije bez obzira na tip vlasništva, zakonski su obavezne da zaposlenim ženama garantuju trogodišnje porodiljsko odsustvo . Privilegovan položaj bjeloruske privrede na tržištu Ruske federacije motivisao je mnoge zapadne kompanije da u poslednju evropsku diktaturu investiraju neuporedivo više nego u napredne, demokratske proevropske države.

Interesantno je kako se brutalna Lukašenkova diktatura na krajnje rigidan i prevaziđen način odnosi prema definisanju pojma luksuza, formiranju cijene naftnih derivata, izgradnji i eksploataciji auto-puteva. Bjelorusija ne posjeduje vlastite naftne izvore, ali ipak cijene naftnih derivata drži najnižim u Evropi. Od početka godine, na bjeloruskim pumpama litar benzina varirao je između 65 i 80 evro centi. Korišćenje guste mreže auto-puteva,  ukupno duge 1500 km, u poslednjoj evropskoj diktaturi potpuno je besplatno za domaće građane. Više od 1200 km izgrađeno je za vrijeme Lukašenkovog diktatorskog režima, a građevinske mašine potrebne za izgradnju auto-puta i ostalih velikih infrastrukturnih objekata konstruisane su u tamošnjem u koncernu BELAZ. Obavezno godišnje osiguranje i registracija za automobil (škoda oktavija) koje sam nedano platio 300 evra, u Bjelorusiji stoji približno 5 puta manje.  

Međutim građani poslednje evropske diktature nikada neće osjetiti neopisivu radost zbog otvorenih pregovaračkih poglavlja, neće osjetiti snažan ponos zbog Junkervoih priznanja njihovom lideru, njihovom prijestonicom nikada neće promarširati pederi, neće se naodmarati usljed hronične nezaposlenosti, nikada neće platiti putarinu, dostupan će im biti najeftiniji benzin u Evropi i osnovne životne namirnice tamo nikada neće postati luksuzno dobro.

Stoga, ponosni na našu slobodu i proevropsku demokratiju, presrećni što smo pošteđeni strahota jednog diktatorskog režima Lukašenkovog tipa, ostaje nam da na kraju poručimo:

• Neka živi proevropska Crna Gora – lider evropskih integracija;
•  Živio naš dobrotvor i prosvetitelj Žan Klod Junker;
• Nek je vječan naš premijer, kome dugujemo bezgraničnu zahvalnost za ovu neopisivu sreću, ponos i blagostanje.