Da se ne zaboravi: Godišnjica zločinačke hrvatske akcije „Bljesak“

Danas se navršava 27 godina od zločinačke ofanzive hrvatskih snaga na područje zapadne Slavonije, koje je do tada bilo u sastavu Republike Srpske Krajine.

Tokom dvodnevne operacije „Bljesak“, koja je počela 1. maja 1995. godine oko pet sati ujutro artiljerijskim napadom na Pakrac, hrvatska vojska je preuzela kontrolu nad zapadnom Slavonijom.

U akciji „Bljesak“ stradao je veliki broj srpskih civila, a oko 30.000 njih je napustilo to područje.

Prema podacima Dokumentaciono-informativnog centra „Veritas“ iz aprila 2003. godine, prvih dana maja 1995. ubijeno je ili nestalo 283 Srba iz zapadne Slavonije.

Dan po otpočinjanju akcije „Bljesak“ bivši predsjednik RSK Milan Martić naredio je raketiranje Zagreba koje je trajalo dva dana, zbog čega je kasnije optužen pred Haškim sudom i osuđen na 35 godina zatvora.

Operacija Bljesak je vojno-policijska akcija koji su sprovele hrvatske vojne, paravojne i policijske snage pod rukovodstvom Franje Tuđmana na teritoriji Zapadne Slavonije koja je bila u sastavu tadašnje Republike Srpske Krajine sa namjerom etničkog čišćenja prostora zapadne Slavonije. U vrijeme napada, područje Zapadne Slavonije bilo je pod zaštitom snaga UN. Za samo 36 sati protjerano je oko 15.000 Srba, 283 ih je ubijeno ili nestalo, među kojima 57 žena i 9 djece. Vojska Jugoslavije i Vojska Republike Srpske nijesu reagovale niti su se uključivale dok je “Bljesak” trajao. Ovu operaciju su isplanirali Franjo Tuđman (predsjednik Hrvatske), Gojko Šušak (ministar odbrane Hrvatske), Janko Bobetko (načelnik Generalštaba hrvatske vojske), Petar Stipetić (general-potpukovnik hrvatske vojske), Imre Agotić (general-potpukovnik hrvatske vojske), Mladen Markač (general major hrvatske policije), Luka Džanko (general-major hrvatske vojske). Operacija je počela u 05:00 časova 1. maja 1995. godine, artiljerijskim napadima na srpske položaje od Pakraca do Jasenovca, sa zapadne strane i od Donjih Bogićevaca preko Medara do Pakraca sa istočne strane. Oko 16.000 pripadnika hrvatskih snaga napalo je iz više pravaca manje od 4.000 pripadnika tadašnje Vojske Republike Srpske Krajine a stanovništvo je zatečeno na spavanju. Oko šest časova, hrvatski oklopni odred ušao je u „tampon“ zonu, koju je u regionu Pakraca trebalo da štite pripadnici jordanskih „plavih šlemova“. Iznenadnim udarom presječeni su gradovi Pakrac i Okučani s okolinom, a u okruženju hrvatskih snaga našlo se 6.000 Srba, što znači da je napadača bilo više nego stanovnika u ovoj oblasti, a odnos broja vojnika četiri prema jedan. Komanda Unprofora potvrdila je da je dobila obavještenje o početku napada na Zapadnu Slavoniju, u kojem nijesu navedeni razlozi. Nakon početka operacije, jordanski „plavi šljemovi“ su se povukli u svoje baze, iz kojih su posmatrali stradanje ljudi koje su bili obavezni da zaštite. Hrvatsko Ministarstvo unutrašnjih poslova saopštilo je da je napad na Republiku Srpsku Krajinu samo “policijska operacija” kojom se “želi osigurati bezbjednost putnika na dijelu auto-puta od Zagreba do Lipovca”, pripisavši joj “lokalni karakter”. U izbjegličkoj koloni Srba, koji su se spašavali pred hrvatskom vojskom i policijom na putu prema Republici Srpskoj, ubijena su ili nestala 283 lica među kojima je 57 žena i devetoro djece. Srpski zbjeg bio je gađan avionskim bombama i topovskim projektilima. Oko 1.500 pripadnika Srpske Vojske Krajine je zarobljeno, većina na prevaru uz pomoć zaštitnih snaga UN i odvedeno u logore u Bjelovaru i Virovitici. Nakon zarobljavanja hrvatski sudovi su osudili veliki broj Srba za svakovrsne ratne zločine. Većina od oko 18.000 Srba napustila je svoja ognjišta i izbjegla u Republiku Srpsku i tadašnju Saveznu Republiku Jugoslaviju, odakle se, prema podacima UNHCR-a, vratio neznatan broj u odnosu na broj izbjeglih, i to uglavnom starijih ljudi.

Haški sud je 2011. godine proglasio krivim i osudio na kazne zatvora generale Hrvatske vojske Antu Gotovinu na 24 i Mladena Markača na 18 godina zatvora. Osuđeni su za učestvovanje u udruženom zločinačkom poduhvatu kojeg je predvodio Franjo Tuđman, a čiji je cilj bio da tokom i nakon operacija „Oluja“ i „Bljesak“ prisilno i trajno uklone srpsko stanovništvo iz Krajine. Haški sud ih je proglasio krivim za krivična djela progona, deportacije, pljačke, razaranja, ubistva, nečovječna djela i okrutno postupanje, a oslobodio ih je odgovornosti za prisilno premještanje stanovništva. Međutim, 2012. godine Žalbeno vijeće Haškog tribunala ih je oslobodilo svih optužbi zbog nedokazane odgovornosti i istog dana pušteni su na slobodu.