Carstvo Božije i carstvo ćesara

Piše: Jerej Slobodan Lukić

Osnovna propovijed Hristovog Jevanđelja i Crkve jeste propovijed o dolazećem, eshatološkom Carstvu Božijem. Drevni hrišćani su napregnuto iščekivali drugi dolazak Mesije pa otuda eshatološko ispovijedanje vjere kojim se završava Nikejski Simvol vjere – Čekam vaskrsenje mrtvih i život budućeg vijeka – jeste iznutra povezano sa Ličnošću Hristovom i svoju osnovu nalazi u Gospodu slave Koji će opet doći…

Kako se raskrivao istorijski put između prvog i drugog dolaska Mesije, to je hrišćanstvo počelo da se prilagođava istorijskim uslovima. Riječima Berđajeva, “nastala je objektivacija hrišćanstva, – pojavilo se istorijsko hrišćanstvo.“

U tim uslovima Crkva je često stajala pred dva iskušenja. S jedne strane, prijetila je opasnost da približavajući se suviše svijetu, tj. svjetovnom, Crkva izgubi svoje eshatološko naznačenje, a s druge strane, udaljavajući se od svijeta, da postane neosjetljiva za probleme čovjeka i čovječanstva. Carski, spasonosni put je izražen iskazom: u svijetu, ali ne od svijeta. Crkva je predukus i projava Carstva Božijeg, ali u istoriji živi u carstvu ćesara, preobražavajući svijet koji sav u zlu leži (1 Jn. 5,19).

Crkva se rodila i rasla u ondašnjoj rimskoj imperiji, u carstvu ćesara koje je često bilo surovo prema Crkvi, proganjajući hrišćane i zabranjujući slobodno ispovijedanje hrišćanske vjere.

Današnjim rječnikom rečeno, Crkva je posmatrana kao “remetilački faktor“ i opozicija mnogobožačkoj religiji Imperije. I zaista, u pitanjima vjere nikada nije moglo biti kompromisa, ali u drugim pitanjima koja su se ticala odnosa prema vlastima i vlastodršcima hrišćani su slijedili Hristovu zapovijest: Podajte Bogu Božije, ćesaru ćesarevo (Lk 20, 25).

Na kamenu Petrovog ispovijedanja vjere Hristos je rekao da će sazidati Crkvu kojoj ni vrata adova neće odoljeti (Mt 16,18). Uporedo sa obećanjem konačne pobjede Crkve, Hristos je učenicima rekao da će u svijetu imati žalost, da će Crkva biti gonjena, jer ako mene goniše i vas će goniti(Jn 15,20).

Čovječanstvo je veoma često izdavalo Hristovu istinu. Neosporno je da je Hristova aksiologija nešto najuzvišenije, međutim i među hrišćanima često u životu trijumfuje porok i izopačenje.

U Hristovim zapovijestima prepoznajemo priziv ljubavi, krotosti, žrtvovanja za bližnje, očišćenje srca – jednom riječju, sve što je najuzvišenije i najdragocjenije. U Hristovom učenju nemoguće je naći poziv na osvetu, na zlobu, na mržnju, na koristoljublje. Međutim, činjenica je da se ljudska priroda često protivi i ratuje protiv hrišćanske uzvišenosti. „Hrišćanstvo se suprotstavlja ljudskoj prirodi, ali ima potrebu da je preobrazi i prosvijetli, kao što se i ljudska priroda suprotstavlja hrišćanstvu pokušavajući da ga izopači. Borba koja nastaje između božanskog i ljudskog je stalna, u kojoj ono božansko prosvjetljuje ljudsko, a ono ljudsko izopačava božansko.“ (N. Berđajev).

Kada je u pitanju odnos Crkve i države, u naše vrijeme preovladava načelo sekularnog društva po kojem su Crkva i država (kao sistem i institucija) razdvojene. Međutim, one su u brojnim tačkama upućene jedna na drugu, jer državu čine i ljudi koji su istovremeno i članovi Tijela Hristovog, tj. konkretne crkvene zajednice.

Iako naše društvo nije neprijateljski nastrojeno prema Crkvi, kao što je to bio slučaj u prvim vijekovima hrišćanstva ili u novije vrijeme u periodu bogobornog ateizma, ipak se u jagnjećoj koži tolerantnosti često kriju grabljivi vukovi. Tako se može desiti, na primjer, da jedan “ćesar“, koji je pri tome javno deklarisani ateista, želi da stvori “novu crkvu“ ili da obnovi “crkvu“ koja nikada nije postojala. Da li su tu posrijedi filantropski motivi, iz ljubavi i brige za spasenje onih sunarodnika koji su vjerujući i kojima je potrebna Crkva i spasenje kroz nju? Ne!

Jer, ovdje Crkva živi već osam vijekova u kontinuitetu. I ta Crkva jeste istinska Crkva ma kako da se neko ne obzirao na istoriju i kanone i zauzimao revizionističi stav. Jer, ta Crkva je rađala i rađa Svetitelje.

I svaki istinski vjerujući čovjek želi da bude u njenom okrilju, da bude “okupiran“ njome i Duhom Svetim koji je nadahnjuje. Ima li ičeg ljepšeg nego pripadati istoj Crkvi kojoj pripadju Sv. Vasilije Ostroški, Sv. Petar Cetinjski, Sv. Simeon Dajbabski i brojni drugi svetite lji u kojima je proslavljen Vaskrsli Bog, koji su istinski ambasadori neba na zemlji. Crkva kojoj oni pripadaju nadilazi svaku ideologiju, svaku ovozemaljsku podjelu i prizivajući sve na jedinstvo čuva “infrastrukturu“ Carstva Božijeg na zemlji.

Prevazići će Crkva i današnja iskušenja kao u uvijek do sad jer je njen ugaoni kamen Hristos. Neizbježno je da iskušenja i sablazni dođu, ali teško onome preko kojih dolaze, jer je teško protiv bodila praćati se (Dap 9,5). I zato je i u svim iskušenjima Crkva ostajala na putu istinske misije svjedočeći u ovom svijetu koji sav u zlu leži, istinu budućeg Carstva, podsjećajući nas, svoju djecu, da ovdje nemamo postojana grada već da očekujemo onaj koji će doći (Jevr 13,14).

Autor je paroh crmnički i diplomirani teolog

Izvor: Mitropolija