Abović: Naučna zajednica u Crnoj Gori “mudro” ćuti o kancerogenim dešavanja u društvu

Docent dr lingvističkih nauka i odbornik „Tivatske acije“ Miomir Abović smatra da je situacija na Univerzitetu Crne Gore po pitanju slobodomislećih profesora zabrinjavajuća, jer su, kako navodi, profesori koji javno ukazuju na krupne društvene anomalije i kritikuju iste – izuzetak.

U razgovoru za portal IN4S, Abović kaže da profesori UCG ćute, držeći se one narodne “nije to moj pos’o”, premda je, kako ocjenjuje, javno ukazivanje na opasne socijalne devijacije „par ekselans“ zadatak intelektualne elite jedne zemlje, tim više kad se ta zemlja i to društvo nalaze na istorijskoj prekretnici, što je slučaj sa aktuelnom Crnom Gorom i njenim društvom.

Prema njegovim riječima, broj i položaj slobodomislećih profesora na UCG „nije nimalo veseo u tom smislu što ih je nepristojno malo“.

Koliko ste zadovoljni uslovima rada na Fakultetu za crnogorski jezik i književnost? Ima li prostora za razmjenu znanja sa kolegama iz okruženja?

-Uslovi rada na mom Fakultetu su sasvim zadovoljavajući. Gostuje značajan broj profesora sa renomiranih Univerziteta u regionu, a veoma često održavaju se i promocije knjiga i književne večeri. Razmjena naučnih znanja sa kolegama iz okruženja je sasvim normalna stvar. Nije problem u razmjeni saznanja sa inostranim kolegama, nego u našoj unutarcrnogorskoj međusobnoj zatvorenosti, nespremnosti da uđemo u civilizovani dijalog sa onima koji baštine neke različitosti u odnosu na naše svetonazore i da, eventualno, prihvatimo legitimnost postojanja tog „drugog“ i „drugačijeg“. Moram reći da je u crnogorskoj javnosti i institucija na kojoj predajem predmet brojnih manipulacija, čak i neprimjerenih nipodaštavanja – manipulacija koji najčešće potiču od ljudi za koje je lingvistika potpuna nepoznanica. Mnogi, u lingvističkom smislu potpuno neobrazovani ljudi koji, npr. ne znaju da u lingvističkoj nauci postoji strogo razlikovanje između glasa i foneme, da fonologija nije jedina lingvistička razina na kojoj se zrcale jezične specifičnosti, da je jezik nužno i dio nacionalnog identiteta itd. (pre) često i olako daju sebi za pravo da javno komentarišu rad Fakulteta za crnogorski jezik i književnost, na kome se jezik i beletristika izučavaju na, u naučnom smislu, više nego zadovoljavajući način. Naravno, ne želim nikome uskraćivati pravo da ima svoje viđenje stvari po pitanju svega, pa i po pitanju jezika. Stvari se u ovoj tački ponovo vraćaju na nedostatak demokratskih kapaciteta u Crnoj Gori. Naime, da je Javni servis RTCG bar jednom organizovao okrugli sto po pitanju jezičke situacije u Crnoj Gori – na koji bi bili pozvani lingvisti sa Odsjeka za srpski jezik Filozofskog fakulteta u Nikšiću, Odsjeka za crnogorski jezik Filozofskog fakulteta u Nikšiću i sa Fakulteta za crnogorski jezik i književnost na Cetinju – lingvističkim laicima u našoj zemlji stvari po pitanju jezičke situacije u Crnoj Gori bile bi mnogo jasnije pa bi, samim tim, bilo i mnogo manje prostora za manipulacije po ovom pitanju.

Koliko se aktuelna politička situacija odražava na rad naučnog kadra na UCG, konkretno na Vašem odsjeku?

-Aktuelna turbulentna politička situacija u Crnoj Gori ne može, a da se ne odražava i na rad profesora UCG. Prosto, ne živimo u vakuumu, nego u konkretnoj socijalnoj sredini, sa svim njenim karakteristikama, prije svega onim lošim. Mislim da nema nekog direktnog pritiska na profesore UCG u smislu da isti nipošto ne smiju kritikovati aktuelni crnogorski režim – makar ja lično na fakultetu na kojem predajem nikad nisam imao problema te vrste. Odsustvo javnog kritičkog angažmana većine profesora UCG drugačije je provenijencije.

Da li se slažete sa ocjenom pojedinih kolega koji kažu da naučna zajednica „mudro ćuti“?

-Apsolutno sam saglasan sa tom konstatacijom. Naučna zajednica u Crnoj Gori “mudro” ćuti na aktuelna kancerogena dešavanja u crnogorskom društvu i to je nesumnjivo njena velika mrlja. Primarni “krivac” za tankoću intelektualnog sloja u Crnoj Gori je gruba statistika: naprosto, mala smo zemlja i malo nas je. Razlog možda prozaičan, ali, nažalost, veoma efektivan. Ljudi – i to oni u intelektualno-moralnom smislu ponajbolji – decenijama su odlazili iz Crne Gore, u neke veće centre koji su im nudili neuporedivo više mogućnosti od njihove rodne zemlje. Još Njegoš u Gorskom vijencu zapisao je one poznate stihove: ”Iz grmena velikoga lafu izać trudno nije: u velikim narodima geniju se gnj’jezdo vije”. Ali je zato velika muka lafu izaći iz maloga grmena. A onda, Univerzitet Crne Gore (da apstrahujemo privatne Univerzitete u Crnoj Gori) osnovan je relativno nedavno, preciznije 1974. godine. 46 godina postojanja kratko je vrijeme postojanja za jednu visokoobrazovnu instituciju da se ta institucija u potpunosti društveno profiliše, tim prije što je UCG osnovan i čitavo vrijeme od osnivanja postoji i djeluje u raznim tipovima autokratskih društava. Kad svemu tome dodate naš urođeni konformizam – osobinu koja je stanovnicima Crne Gore izgleda imanentnija od stanovnika ostatka bivše SFRJ – onda nas zaglušujuće ćutanje većine profesor i uopšte obrazovanih ljudi u Crnoj Gori ne treba toliko čuditi.

Ima li UCG kapaciteta da se izbori sa plagijatorima ?

-Zahvaljujući savremenom izuzetnom tehnološkom napretku svakako ima apriornu mogućnost da se u izvjesnoj mjeri izbori sa plagijatorima. Sa druge strane, danas imate toliku količinu naučne literature iz svake oblasti da je – čak i uz pomoć računara- teško to sve “pohvatati”, stoga je i mogućnost da neko nešto nekažnjeno plagira više nego realna. U partitokratskoj Crnoj Gori mnogo veći problem od samog čina plagiranja je selektivna odgovornost ili neodgovaranje zbog pomenutog čina. Ali, tu se opet vraćamo na problem kancerogenog društveno-političkog ambijenta u kojem živimo i od kojeg potiče većina naših hroničnih socijalnih problema.

Da li prepoznajete „plan“ da se omladina sistematski zaglupljuje i da se ubija kritičko mišljenje?

-Apsolutno postoji plan da se omladina sistematski zaglupljuje i da se kod nje uništava kritičko mišljenje. I taj plan provodi se veoma perfidno i višeslojno. Nisu to samo pojedine političke poruke koje favorizuju ili sotonizuju ovu ili onu političku opciju, i nije to samo specifičnost Crne Gore, to je globalni fenomen. Kod nas to se medijski radi na mnogo načina, od kojih neki čak izgledaju demonski benigno, a izuzetno su opasni i opaki: to vam je napadno favorizovanje i poticanje “kulture” zabave; to su vam rijalitiji koji se danonoćno prikazuju na televizijama sa nacionalnom frekvencijom; to su vam sve one serije u kojima se do bljutavosti banalizuje fenomen ljubavi; to su vam sve one Zvezde Granda i ostale emisije tog tipa; to su Kije Kockar i Nine Prlje, čije knjige prolaze u nekoliko tiraža; to je masovno organizovanje koncerata turbofolk pjevača i pjevačica po gradskim trgovima; to su medijske priče o blještavilu, luksuzu i turizmu (iza kojih zapravo stoji pretvaranje našeg stanovništva u NKV radnu snagu i/ili nešto još gore itd.); to je apsolutizacija kulture tijela i tjelesne ljepote uz istovremenu potpunu anihilaciju duhovnih vrijednosti. Zaglupljivanje i kvarenje mladih u našoj zemlji ide i na druge načine: kroz širenje kulta konformizma, koji je ionako jak u Crnoj Gori, kroz svjesno i perfidno poticano zatvaranje u svoje etnokulturne zajednice (uz zvanične priče o objektivno nepostojećem multikulturalizmu), kroz forsiranje aparthejda prema ljudima koji kritikuju aktuelni crnogorski režim – aparthejda koji su, nažalost, mnogi mladi ljudi u Crnoj Gori – pristalice režima, prihvatili i primjenjuju ga bez ikakvih problema sa vlastitom savješću. Zaglupljivanje je i stalno vraćanje u prošlost umjesto okrenutosti budućnosti. Zaglupljivanje, mladih raznovrsnim tehnološkim novotarijama je globalni fenomen o kojem su napisane desetine i stotine ozbiljnih psiholoških studija. Sve to ima – a imaće još više – poguban efekat na mlade generacije, tim prije što ja ne vidim kako se tom svestranom i sveopštem zaglupljivanju i uništavanju kritičke misli može stati na kraj u okvirima društveno-civilizacijske paradigme u kojoj egzistiramo.

Da li možete da uporedite nivo znanja koji je imao svršeni student u vrijeme Vašeg studiranja i danas.

-Nivo znanja kad sam ja bio student i sadašnji nivo znanja studenata ne može se porediti, u smislu da je taj nivo užasno pao u uspoređenju sa vremenom kad sam ja bio student. Bolonjski proces pogubno utiče na kvalitet crnogorskog visokog školstva. Ja, i ne samo ja nego mnogi univerzitetski profesori u Crnoj Gori – odavno to govorimo i smatramo da bi studiranje trebalo vratiti na stari sistem, jer ovaj očito nije djelotvoran u aktuelnim crnogorskim uslovima. Nažalost, bojim se da će to ostati samo još jedna od brojnih naših neispunjenih želja.