Vječan ti pomen u Carstvu nebeskom, oče Vladimire!

Piše: o. Krsto Stanišić

Sveštenomučenik Risto Jaramaz postradao je za Hrista na Jovanjndan 20. januara 1942. godine. Njegov bratstvenik protođakon Vladimir Jaramaz postradao je takođe juče, na Jovanjdan.

Otac Risto Jaramaz je rođen 22. marta 1906. godine u selu Kljakovici, srez nikšićki. Bogosloviju je završio u Sremskim Karlovcima, a sveštenički čin je primio 9. januara 1931. godine. Otac Risto je posle rukopoloženja služio u Hercegovini i Srbiji, a kasnije je, po svojoj želji, prešao u Crnogorsko-primorsku mitropoliju.

Drugi svetski rat ga je zatekao na dužnosti kosijerevskog paroha. Otac Risto Jaramaz je 1937. godine odlikovan crvenim pojasom. Pored toga što je služio Bogu i svome rodu, on je u narodu bio poznat i kao pesnik i kao mislilac. Svoje članke je objavljivao u mnogim časopisima, a pred rat je objavio dve zbirke svojih pesama: „Ogrevi“ i „Pregršt svesti“.

Kada se rasplamsala buktinja italijanske okupacije i lomača bratoubilačkog rata u Crnoj Gori, kada su se punile jame Srbskih Novomučenika koje su pobili i ujamili crnogorski komunisti, kada su iz jama odjekivali krici, jauci i vapaji ljudi koje su partizani žive ubacivali u jame po crnogorskom kršu, kada je crnogorskim rekama tekla krv Srbskih Novomučenika, otac Risto je ustao protivu zlodela partizana kao navodnih oslobodilaca porobljenog i okupiranog crnogorskog naroda.

Otac Risto je kod crkve u Valu kod Vučedola u oktobru 1941. godine došao u sukob sa Petrom Komnenićem, bivšim profesorom i komandantom banjsko-vučedolskog partizanskog odreda. Komnenić se potukao sa ocem Ristom jer je ovaj razobličavao i osuđivao, a on branio i propagirao zločinačku komunističku ideologiju.

Otac Risto je na Božić 1942. godine otišao u selo Počekoviće kako bi odslužio Svetu Liturgiju. Kada je u toku službe prinosio beskrvnu žrtvu Bogu Stvoritelju, partizani su kroz crkveni prozor pucali u njega, ali ga nisu pogodili

Otac Risto je, videvši šta mu je pripremljeno od strane bezbožnika, zatvorio crkvu i do narednog jutra iz nje nije izlazio.

Komandant partizanskog bataljona Petar Komnenić je organizovao i poslao partizansku crnu trojku koja je imala zadatak da uhvati i likvidira ovog revnosnog sveštenika. Crvenu trojku su činili Vojin M. Jaramaz, Milorad G. Jaramaz i Aleksa M. Aleksić, svi iz Miruša.

Ova grupa partizana ga je sačekala na putu Knež Do-Petrovići na Jovanjdan 1942. godine. Ubili su ga sa četiri metka od kojih su ga tri pogodila u glavu, a jedan u stomak.

Otac Risto je nađen na putu mrtav. Partizani su mu posle egzekucije stavili epitrahilj oko vrata i krst u ruku. Njegovo telo je drugi dan po Jovanjdanu preneto kod crkve u Počekovićima. Sahranjen je kod crkve u Počekovićima.

Crnogorski četnici su uspeli da uhvate Aleksu M. Aleksića, jednog od ubica oca Rista Jaramaza. Aleksić je priznao zločin, opisao mučenje, a potom je izvršio samoubistvo. Otac Risto Jaramaz je iza sebe ostavio popadiju i petoro maloletne dece.

Bratstvenik, protođakon Vladimir Jaramaz, s ponosom je govorio o svom bratstveniku.

„Tvoje sveto i mučeničko telo je odgovor koji dajemo kao hrišćani na sva ljudska pitanja od postanka sveta, na onu „pregršt svesti“ u kojoj smo zapreteni imenom Hristovim, i kojom razumemo i sebe i drugoga kao bića koja su naučena da vole i da žive u zajednici sa Bogom. Iz te zajednice kao tvoj od tvojih, prinosim ti i ovu mantiju koju nosim kao još jedan Jaramaz, koji je osenjen i oblagodaćen onim mučeničkim krstom koji su ti krvnici mrtvom u ruke metnuli, ne znajući u svom bratoubilačkom slepilu, da se ti od njega nisi odvajao i da ti nisu mogli lepšu pesmu spevati kad su te mrtva opremili“, govorio je protđakon Vlado.

Tako da ova teška tragedija ne ostaje bez velikog znamenja da je živ Bog i da u najvećem bolu i stradanju za sve nas, a naročito za porodicu đakona Vlada, sija svjetlost Vaskrsenja, i da bol zbog prerane smrti ne ostaje bez Božije utjehe i utjehe Svetog Preteče i Krstitelja Jovana koji je takođe postradao, pa ga je Gospod proslavio više od svih svetitelja.

Gospod je proslavio svog sveštenomučenika Rista i molimo se da proslavi i svog protođakona Vladimira, koji mu je vjerno služio tokom svog kratkog zemaljskog živoga, pa je prešao da mu vječno služi u Carstvu Nebeskom.

Hristos Vaskrse, oče Vladimire!