Večeras u Zrenjaninu predstavljanje knjige Milana Kneževića

Večera, 4. maja, u Gradskoj narodnoj biblioteci „Žarko Zrenjanin“ u Zrenjaninu sa početkom u 20 časova, biće organizovana promocija knjige „Obala nesanice“, Milana Kneževića.
O knjizi će govoriti:
Želidrag Nikčević, književni kritičar
Radomir Uljarević, pjesnik
Selimir Radulović, književnik i upravnik Biblioteke Matice srpske
i autor.

O Milanu Kneževiću (biografija, i nešto o poetici)

Milan Knežević je rođen 24. marta 1980. godine u Podgorici. Studije je završio na Filozofskom fakultetu u Nikšiću; profesor je srpskog jezika i književnosti. Prvo je pisao dramske tekstove i amaterski se bavio pozorišnom režijom, a potom se posvetio pisanju poezije.

Godine 1997. proglašen je za najboljeg mladog pjesnika u izboru radija Crne Gore i Biblioteke „Radosav Ljumović“ u serijalu „Radio-liga literata“. Predstavljen je u dvijema kolektivnim zbirkama mladih pjesnika („Dan poslije budućnosti“, 1999. i „Predio u praskozorje“, 2008.). Jedan je od autora s prostora bivše SFRJ, zastupljenih u antologiji „Van kutije“ (2009), a zastupljen je i u antologijama crnogorske poezije.

Dosad je objavio šest zbirki poezije: „Deponija snova“ (2007), „Avlija bivših“ (2011), „Dnevnik sitnih grehova“ (2014),„Elektronska identifikacija birača“ (2016), “Nijemi dijalozi” (2017) i “Robijaški refreni” (2020).

Spektar tema i motiva u poeziji Kneževića je širok, kao i žanrovske odrednice: od ljubavne do kontemplativne poezije, od poetski opisanih sudbina velikana umjetnosti i društva do likova običnih, takozvanih malih, najčešće bezimenih ljudi, izgubljenih u vremenu i prostoru, kroz čije sudbine se prelama naše i svako drugo vrijeme. Knežević je i angažovani pjesnik, koji piše na goruće, aktuelne teme i dileme savremenog društva, odazivajući se smjelo i autentično, ali ostajući suvereno u pjesničkoj ravni, bez politizacije društvenog trenutka.

U takvom maniru Knežević je objavio i izuzetan roman “Obala Nesanice” (2021), koji je naišao na odličan odziv naše kulturne javnosti.

U ovom djelu, manirom pisca dijagnostičara, sagledava fenomen diktature u jednoj imaginarnoj afričkoj državici, Obali Nesanice, u kojoj “sin svih naroda i narodnosti”, diktator Milton, usavršava ekstremne i morbidne oblike diktature uz rijetko viđene primjere alijenacije velikog Vođe od svog “voljenog naroda”.

U romanu je u markesovskom maniru opisana skala surovosti i otuđenja, na kojoj su upečatljivo dati likovi moćnika na vertikali zla i osionog posjedovanja tuđih duša, pri čemu afrički narod biva najobičnija moneta za potkusurivanje i prikrivanje državnog rasula i nasilja, uz rušenje istorijskih i nacionalnih vrijednosti. Pritom, sve uz obilatu pomoć zapadnih moćnika koji se poigravaju sudbinama brojnih naroda na svim neuralgičnim tačkama svijeta, izigravajući Mesije i vjesnike kolektivnog progresa.

Roman predstavlja filigranski sačinjenu sliku, u maniru Hijeronima Boša, u ovom slučaju političkog strašnog suda čitave jedne nacije, pakla osionog bezvlašća, uz smrtne grehove, obrasce potonuća vladara i njegove svite. Zato knjiga otkriva morbidnu stranu ličnosti kroz groteskne scene, odnose među junacima i dijaloge kojima se urušavaju svi ljudski kriterijumi u svjetlu političke i sveukupne farse. Knežević je upečatljivo pokazao širok morbidan spektar ljudskih poroka, koji se ekstremno iskazuju oko vladarevog trona u sjenci velikog Vođe.

“Obala Nesanice”, kao jeziva freska ljudskih posrnuća, utemeljena je i na stavu pisca da se mnogi narodi, makar u nekim etapama, mogu prepoznati u Njegoševim stihovima: “Pučina je stoka jedna grdna, dobre duše, kad joj rebra puču”.

Roman opisuje fenomen diktature na svim meridijanima, ali iole pažljiv čitalac može lako uspostaviti „vazdušni most“ između afričke Obale Nesanice i evropske Crne Gore i drugih zemlja u kojima je u jednom periodu carovala diktatura uz gaženje naroda i nekad slavne tradicije.

Upravo zbog ovoga „Obala Nesanice“ može se sa puno osnova tretirati i kao beletrizovana istorija Montenegra tokom nekolike posljednje decenije, uz pravljenje jakih paralela između likova romana i naših savremenika, kao prototipova za junake storije o ljudskoj bestijalnosti i nekontrolisanoj moći, pri kojoj se gube svi ljudski kriterijumi i obziri. Stoga je roman Kneževića i svjedočanstvo jednog nama i te kako dobro znanog vremena, u kojem je preko brojnih poluga moći narod dugo držan pod kontrolom grupice moćnika, umrežene s međunarodnim ktitorima, željnim svog dijela kolača uvijek i svugdje na zemnom šaru, pa i kod nas, po istoj matrici zla…

U maniru romana toka svijesti, po snazi dubinskog poniranja u izvitoperene psihe svojih likova, kojima ništa nije sveto izuzev neograničene vlasti i moći novca, Knežević ovom knjigom zavrjeđuje značajno mjesto u savremenoj književnosti na srpskom jeziku.
***
Knežević je dobitnik više značajnih književnih priznanja:

Nagradu “Mirko Banjević”, koju tradicionalno dodjeljuje istoimena književna zajednica, za zbirku poezije „Robijaški refreni“ (2020) dobio je u decembru 2021.godine.

Dobitnik je i godišnje nagrade uredništva, saradnika i čitalaca „Ježa“, „Slobodan Kostić“, za humor u satiru, za roman „Obala nesanice“, koji je 2021. objavio ugledni beogradski izdavač „Štampar Makarije“.

Uglednu književnu nagradu „Radoje Domanović“, Udruženja književnika Srbije, Knežević je dobio za najuspješniji satirični roman, objavljen u 2021. godini, za „Obalu Nesanice”.

Dodijeljena mu je i nagrada Književnog društva Kosova i Metohije za 2021. godinu, „Velika Gramata“, najveće priznanje za književno stvaralaštvo, očuvanje srpskog jezika i kulture, koje to Društvo tradicionalno dodjeljuje uglednim stvaraocima srpskog govornog područja.

Knežević je član UKCG.

***

U velikoj sali beogradskog pozorišta „Slavija“, 5. januara 2022. godine, za „Ježevdan“, u slavu srpske satire, na dan osnivanja „Ošišanog ježa“, najstarijeg humorističko-satiričnog časopisa na Balkanu, održano je veliko veče humora i satire, koje se tradicionalno organizuje petog januara uz prisustvo velikog broja najeminentnijih srpskih satiričara, na kojem je Milan Knežević proglašen za dobitnika godišnje nagrade uredništva, saradnika i čitalaca „Ježa“, „Slobodan Kostić“, za humor u satiru, za roman „Obala nesanice“, koji je 2021. godine objavio ugledni beogradski izdavač „Štampar Makarije“.

Književno priznanje, nagrada „Radoje Domanović“, Udruženja književnika Srbije (UKS), dodijeljeno je Milanu Kneževiću za najuspješniji satirični roman, objavljen u 2021. godini, za „Obalu Nesanice“, (proglašeno u martu 2022. godine).

Nagrada Književnog društva Kosova i Metohije za 2021. „Velika Gramata“,najveće priznanje za književno stvaralaštvo, očuvanje srpskog jezika i kulture, koje to Društvo već tradicionalno dođeljuje uglednim stvaraocima srpskog govornog područja, dodijeljena je Milanu Kneževiću u avgustu 2021. (proglašen kao dobitnik, u oktobru 2022. godine uručena u Gračanici).