Uljanovsk – rodno mesto Lenjina i čuvenog terenca UAZ

Piše: Ostoja Vojinović

Uljanovsk (rus. Ulьяnovsk) je grad u evroskom delu Rusije, na reci Volgi, sa 614.878 stanovnika po rezultatima popisa iz 2012. godine, a u isto vreme i središte Uljanovske oblasti.

Predstavlja važno mesto na čvorištu železničkih pruga Moskva – Ufa i Kazanj – Saratov. Osnovan je sredinom 17. veka, 1648.godine. U početku se zvao drugačije Sinbirsk ( nešto kasnije Simbirsk), da bi od 1924.godine poneo ime koje nosi i danas po vođi sovjetske proleterske revolucije. U 19. veku bio je važan centar intelgencije, posle Petrograda i Moskve.

Uljanovsk je multinacinalni grad, no većina stanovništva su Rusi, tačnije oko 77%.Brojni su I Tatari (oko 10%), Čivaši ( oko 7%), dok oko 1% otpada na druge narode, uključujući Azerbejdžance, Ukrajince, Beloruse.

Gradska privreda temelji se na mašinogradnji i obradi metala.Glavno industrijsko preduzeće je fabrika automobile Uljanovsk koja radi od 1941. godine. Uljanovska fabrika automobile (UAZ) proizvodi ternce od 1955. godine i sa njenih proizvodnih traka sada godišnje silazi 105.000 automobila.

Među proivodima UAZ-a su vojnički džipovi, teretna vozila i kombi vozila za neprohodne puteve.Ta vozila su poznata širom sveta, između ostalog i u zemljama Azijsko-pacifičkog regiona, a ova vozila su vrlo često korištena i po našim brdsko planinskim, a naročito u zimskim uslovima neprohodnim putevma.Malo ko zna das u nekada uljanovske kamone i kombije kupovali i Japanci, koji izgleda sve znaju o automobilima. Moderna vozila UAZ-a izgledaju mnogo privlačnije od svojih brutalnih „predaka“, no nisu izgubili svje glavne adute, a to su pouzdanost i neverovatnu terensku prohodnost.

U gradu su zastupljene gotovo sve vrste prevoza, osim podzemne železnice: tramvajski, autobuski i trolejbuski saobraćaj, dok je u budućnosti planirana i izgradnja metroa. Jedna od zanimljivosti Uljanovska je ta što tramvaji voze desnom stranom grada, dok se trolejbusi nalaze na „levoj obali“.

Savremeni Uljanovsk spade među glavna kulturna središta volške regije. Ima filharmoniju, tri pozorišta i sedam državnih muzeja, od kojih je najpompezniji spomen muzej V.I.Lenjin sagrađen 1970. godine

Poznat kao rodno mesto Vladimira Iljiča Lenjina, danas više ne sadrži toliko upadljivih podsetnika na lik i delo vođe boljševičke revolucije, ali ga njegovi stanovnici i dalje smatraju najznačajnijom ličnošću koja je živela u ovom mestu.
Nakon inicijative za uklanjanje većine Lenjinovih figura iz svih delova Rusije, pokrenute pre oko sedam godina od strane Liberalno-demokratske stranke Žirinovskog, na ulicama Uljanovska ostalo je svega još par spomenika.

Lenjinov muzej nekada je posećivalo milion ljudi godišnje, a sada je taj broj spao na manje od 150.000. Stanovnicima Uljanovska zamera se da su „neizlečivi komunisti“ i da ne mogu da se odvoje od nasleđa Vladimira Iljiča Lenjina.
Ispred drvene kuće u kojoj je Lenjin proveo detinjstvo više se ne mogu videti redovi posetilaca, ali turisti nisu sasvim precrtali ovu destinaciju na svojim mapama.

Stanovnici Uljanovska sada pokušavaju da prikupe sredstva za njeno obnavljanje, smatrajući da „investicija u prošlost predstavlja investiciju u budućnost“. Oni smatraju da je Vladimir Iljič Lenjin bio velika istorijska figura i da je zaslužio je da bude upamćen.

Ovaj grad udaljen 870 kilometara istočno od Moskve, pored toga što je poznat kao grad u kojem je rođen Lenjin, poznat je i kao dom jednog čudesnog mehaničkog lutkarskog pozorišta. Na samo jednom stolu stalo je čitavo jedno naselje – 49 malih figura od kojih se svako bavi svojim poslom: neko pere rublje, neko struže, neko šije, neko kuva – i svi se kreću istovremeno.

Ovu ogromnu igračku pod nazivom „Jedan dan seoskog života’’ napravio je neuki, ali veoma talentovani seljak Aleksej Morozov između 1905. i 1912. godine. Tačan datum je nepoznat, jer je majstor mnogo toga dorađivao. Svakog proleća je odlazio na dug put sa svojim lutkama i obilazio mnoge sajmove, a 1923.godine je svoje igračke pokazao na sveruskoj izložbi u Moskvi i za njih dobio diplomu i zlatnu medalju.