Trenutak kada Rusi ponovo spašavaju Crnu Goru prilika je da se podsjetimo kako je Rusiju vidio naš blaženopočivši mitropolit

Prve ruske vakcine, u formi humanitarne pomoći Srbije, stigle su jutros u Crnu Goru. Direktne pošiljke iz Rusije očekuju se svakog dana. One njemačke, Fajzerove, za koje je bivša vlast platila depozit, a nova čekala kao Godoa, „kad će ne znamo“.

Naše mjesto u raspodjeli unaprijed plaćenih njemačkih vakcina pokazuje da smo u toj „velikoj evropskoj porodici naroda“ građani druog, ili čak trećeg reda, a za Rusiju i Srbiju smo bili i ostali braća.

Odmah nakon izbora nove vlade Rusija je bila spremna da Crnoj Gori donira barem 30.000 vakcina (možda i cijelih 50.000 kako je objavio IN4S), te obezbijedi po povlašćenoj cijeni koliko god nam još treba. Da je bilo do Rusije, prve vakcine u Crnu Goru bi stigle krajem prošle godine.

Krajem ljeta 2018. godine, sam sreo mitropolita Amfilohija, koji se dan ranije vratio sa iscrpljujuće posjete Latinskoj Americi. Zamolio ga da mi da intervju za Russia Beyond. Kao iz topa je prihvatio, ističući da uvijek drage volje govori za medij sa ruskim predznakom.

Trenutak kada Rusija ponovo, kao nebrojeno puta ranije u istoriji, spašava Crnu Goru prilika je i da se podsjetimo kako je Rusiju vidio naš blaženopočivši mitropolit:

„Naš narod Rusiju naziva majkom. Ona je bila i ostala jedna od najznačajnijih pravoslavnih zemalja. Nakon pada Istočno Romejskog carstva (Vizantije) Rusija je spasila pravoslavni istok. Rusija je poslije ubistva cara Nikolaja i njegove porodice prošla kroz strašno sovjetsko raspeće, ali je ipak uspjela da sačuva svoju dušu i svoju pravoslavnu crkvu.“

Od svih ličnosti ruske istorije mitropolit Amfilohije izdvajao je poslednjeg ruskog cara:

„Od svih ruskih careva koji su bili posvećeni oslobođenju Balkana od turske okupacije, posebnu ulogu odigrao je car Nikolaj Drugi, car koji je svoje carstvo, svoj i život svoje djece žrtvovao za spas Srbije. Ne samo da je ušao u rat da bi zaštitio Srbiju, već je i 1916. godine ispostavio ultimatum saveznicima da se srpska vojska i kralj Petar Karađorđević moraju spasiti, a da ukoliko se to ne desi, Rusija će potpisati separatni mir sa Njemačkom i Austrougarskom. Tek nakon njegovog ultimatuma saveznici su poslali brodove koji su srpsku vojsku prebacili na Krf.“

Smatrao je i da je „uloga ruskog carstva u stvaranju Crne Gore bila je ogromna u svakom pogledu, ne samo u materijalnoj pomoći, već i političkom pokroviteljstvu“ iz čega izvodi zaključak: „Da nije bilo Rusije ne bi bilo Crne Gore Petrovića i Crne Gore uopšte.“

U naše vrijeme mitropolit Amfilohije visoko je cijenio rusku podršku na Kosovu i Metohiji:

„Rusko vojno prisustvo na Kosovu i Metohiji bilo je dragocjeno. Nažalost, ubrzo je i otišla. Valja istaći da su komandanti ruske armije tu akciju naredili i praktično sproveli bez znanja predsjednika Borisa Jeljcina i taj podvig treba da im služi na čast. Šteta je što ruska vojska i danas nije na Kosovu i Metohiji. Međutim, stav Rusije u SB UN i drugim međunarodnim institucijama danas je takođe veoma dragocjen, ne samo što ne priznaje tamošnju lažnu državu, već i što podržava srpski narod u odbrani svojih prava.“

Uprkos teškoj situacija u kojoj se pravoslavna crkva u Crnoj Gori nalazila poslednjih godina, koja kulminira usvajanjem Zakona o slobodi vjeroispovijesti i pritiscima zapadnih centara moći na carigradskog patrijarha Vartolomeja da prizna tzv. CPC, u sporu Moskovske i Carigradske patrijaršije mitropolit Amfilohije imao je principijelnu poziciju:

„Odluka o egzarsima u Ukrajini je upravo nastavak po mnogo čemu pogubne politike patrijarha Melentija Četvrtog Metaksakisa. Više od 300 godina, tačnije od 1686. godine prostor današnje Ukrajine nalazio se pod ingerencijom Moskovske patrijaršije, što niko nije dovodio u pitanje. Naša braća u Carigradu morali bi da shvate da onu ulogu koju su imali u vrijeme Vizantije odavno više nemaju. Carigradska patrijaršija je i danas totronos, prvoprestolna crkva, međutim to znači da ona ima pravo časti, ali ne i vlasti. Carigradska patrijaršija ima pravo da inicira, ali ne i da donosi i nameće odluke za svepravoslavni svijet. Kako je stajalo u kanonu Četvrtog Vaseljenskog sabora, episkop Vizantiona – Drugog Rima, zato što se nalazi u prestonici carstva, gdje je i sjedište carskog senata sikrita, ima ista prava kao i episkop Prvog Rima – rimski papa.

Neki teolozi u Carigradu danas postaju zagovornici novog papizma carigradskog patrijarha, što se pokušava iskoristiti i u odnosu Carigrada prema Ruskoj crkvi. Tu nažalost ima i uplitanja politike, kao što je bilo i u vrijeme 20-ih godina i tragičnih sukoba tokom Prvog svjetskog rata i onih koji su neposredno uslijedili i doveli do propasti ruskog carstva. U današnjoj Evropi i Americi nažalost vlada antiruska ideologija, koju u nekoj mjeri nažalost prihvata i Carigrad. Naravno moramo biti svjesni da Carigradskoj patrijaršiji danas zaista nije lako, međutim to ovoj instituciji nikako ne daje za pravo da nameće u suštini političke koncepcije.

Ja sam lično veoma iznenađen da patrijarh Vartolomej, teološki obrazovan čovjek, koji je doktorirao na kanonskom pravu, prihvata politiku patrijarha Melentija Četvrtog Metaksakisa.“

Odnos zapadnih zemalja prema pravoslavalju mitropolit Amfilohije ocijenio je sledećim riječima:

„Kao i u 20-im godina, evro-američke političke sile i danas imaju za cilj da razbiju jedinstvo pravoslavlja. Poslije burnih istorijskih zbivanja tokom poslednjih nekoliko vjekova samo je pravoslavna crkva ostala jedinstvena na prostoru gdje žive pravoslavni narodi. Ovo što se događa u Ukrajini nije dobro, ni za samu Carigradsku patrijaršiju koja gubi na svom autoritetu u pravoslavnom svijetu, a u isto vrijeme ne doprinosi se prevazilaženju raskola, već se taj raskol produbljuje bez ikakve sumnje.

Danas su upravo satanske sile krenule na pravoslavnu crkvu, jedinu instituciju koju nisu uspjeli da razore ni Hitler, ni Musolini, ni boljševici, ni titoisti. Sa jedne strane raspiruju raskol u Ukrajini, a u Crnoj Gori spremaju otimanje crkvene imovine.“

Koliko je blaženopočivši mitropolit Amfilohije bio poštovan u Rusiji najbolje govore riječi vodećih ličnosti Ruske pravoslavne crkve, patrijarha Kirila.

„Ostaće zapamćen kao svetiljka, goruća i užarena, kao nadareni teolog i nadahnuti propovjednik, neustrašivi branilac Svete Crkve Hristove“ i mitropolita Ilariona:

„Njegov boravak na čelu Crnogorsko-primorske mitropolije je epoha crkvenog preporoda u Crnoj Gori. Vladika je uspio da dovede u crkvu mnogo ljudi, da nadahne hiljade vjernika na samopožrtvovan rad u ime duhovnog preporoda Crne Gore. Zahvaljujući litijama u odbrani svetinja koje je on pokrenuo, svijet je vidio kako bije živo pravoslavno srce Crne Gore, to je postao svetao primjer u razmjerama cijelog hrišćanskog svijeta, nateralo je mnoge naše savremenike da se zamisle o vjeri svojih očeva.“

Tekst pripremio politički analitičar Igor Damjanović