„Slijedi trag novca“: Kako je otkrivena afera „Votergejt“

Na današnji dan, 5. avgusta 1974. godine predsjednik SAD Ričard Nikson, predajući magnetofonske trake istražnom sudiji, javno je priznao da je učestvovao u prikrivanju afere „Votergejt.“

Afera Votergejt jedan je od najvećih skandala u novijoj istoriji Sjedinjenih Američkih Država, koji je doveo do jedine ostavke predsjednika ove zemlje. Niz događaja koji su obilježili aferu ”Votergejt” doveli su do ostavke američkog predsjednika Ričarda Niksona.

Skandal je počeo hapšenjem petorice provalnika u kancelariji Demokratskog nacionalnog komiteta u hotelu Votergejt u Vašingtonu Istragu je započeo FBI, ali je ona kasnije prešla u nadležnost ”Votergejt komiteta” koji je obrazovao Senat SAD. Istragom se ispostavilo da je ova provala bila samo jedna u nizu nelegalnih aktivnosti, koje su obuhvatale zastrašivanje, političku špijunažu i sabotiranje. Za ovo je bio odgovoran Niksonov štab i ljudi lojalni njemu.

Među nelegalnim radnjama bilo je i korišćenje novca sumnjivog porijekla koji je dolazio iz Meksika a koji je između ostalog korišćen i za ućutkivanje sedmorice učesnika u provali. Nakon dvije godine istrage protiv predsjednika ustanovljeno je da je on znao za trake koje su snimane prilikom prisluškivanja demokrata. Nikson je deset dana nakon završetka istrage podnio ostavku.

Niksonov naslednik Džerald Ford je potpisao pomilovanje za Niksona nakon što je ovaj predao predsedničku funkciju. Kako američka, tako i svjetska javnost zahvalnost za objelodanjivanje ovih informacija ”duguju” novinarima “Vašington posta” Bobu Vudvordu i Karlu Bernstinu. Njih dvojica su 2005. godine potvrdili da je bivši zamjenik direktora FBI Mark Felt bio tajni izvor informacija koje su dovele do Niksonove ostavke. Identitet Felta kao izvora potvrdio je i bivši urednik Vašington Posta Bendžamin Bredli, koji je jedini pored svojih novinara znao ko je izvor. I sam Mark Felt, koji je 2005. godine u svojoj 91. godini priznao u intervjuu magazinu ”Veneti Fer” da je lično bio izvor koji je odavao novinarima tajne u vezi sa operacijom Votergejt. Identitet jednog od najslavnijih anonimnih izvora u istoriji novinarstva bio je ujedno i jedna od najbolje čuvanih informacija među novinarima. U maniru špijunskog trilera, Felt je pomogao Vudvordu i Bernstinu tako što im je davao kratke putokaze i nagoveštaje o detaljima operacije prisluškivanja, koja je vođena iz Niksonove Republikanske stranke.

Najpoznatiji takav nagoveštaj bio je ”slijedi trag novca”, odnosno sugestija koja je dovela do otkrivanja veze između provalnika u zgradu Votergejt i donacija Republikancima. Sedamdesetih godina, Mark Felt je u FBI bio drugi po rangu, a progovorio je jer je njegova porodica tražila da kaže šta ima o istorijskim ocjenama onoga što je uradio. Ovaj skandal je imao toliki odjek , i to ne samo u SAD , tako da su mnogi skandali koji su dešavali kasnije dobijali sufiks ”gejt”. Mnogo je teorija o tome što je pravi razlog za upad demokrata u Votergejt. Kakvu informaciju su tražili? Po jednoj od njih , FBI je samo iskoristio Vašington Post da uništi predsjednika Niksona, koji je do smrti tvrdio da je nevin.