Predstavljena knjiga „Jugoslavija u senci rata“ Džona Pola Njumena

U Beogradu je predstavljena knjiga Engleza Džona Pola Njumena „Jugoslavija u senci rata“ (Ratni veterani i stvaranje nove države – 1903-1945), o kojoj su govorili istoričar Danilo Šarenac, prevodilac Dmitar Tasić i urednica Gordana Milosavljević Stojanović.

“ Istražujući kulturu pobjede i poraza na prostoru Jugoslavije nakon Prvog svjetskog rata, prof. Džon Pol Njumen suočio se sa istorijski skrajnutim dokumentima koje su prekrile velike teme i događaji“, kazala je Gordana Milosavljević Stojanović.

Ona je navela da „novostvorena država u čijim granicama su se našli pobjednici i poraženi, nije imala dovoljno kapaciteta da se izbori s unutrašnjim problemima koji su nastali ujedinjenjem, ali i koji su bili naslijeđeni iz Austrougarske i balkanskih ratova“.

„Krhka i ratom opustošena Kraljevina Jugoslavija, pod teretom je gradila svoj politički i pravni sistem usmjeravajući energiju na međunarodne odnose, dok su njeni građani očekivali brži i pravedniji boljitak za sebe. Pobjednici i poraženi u istoj državi nisu deijlili iste vrijednosti; političke partije zahtjeve građana podredile su svojim interesima, a ekstremisti nezadovoljstvo naroda usmjerili ka nacionalnoj netrpeljivosti“, istakla je urednica.

Prema njenim riječima, „turbulentne političke prilike, međupartijski sukobi i diktatura doprinijeli su da se jaz među pobjednicima i poraženima produbljuje u godinama između dva rata, eskalirajući kroz ponovni sukob obilježen osvetom i zločinima poraženih u Velikom ratu. Kao neutralni posmatrač, prof. Njumen u knjizi analizira zaostavštinu Prvog svjetskog rata čije posljedice do danas nagrizaju Evropu i kreiraju geopolitičke prilike na Balkanu, nudeći pogled iskosa na našu prošlost“.

Njumen u predgovoru ističe da je ovo kritički pristup prošlosti, kao što svi istorijski spisi i tumačenja treba da budu.

„Polazište mog istraživanja počivalo je na želji da se bolje razumiju razlozi zbog kojih je Kraljevina Jugoslavija bila suočena s toliko mnogo teškoća u stvaranju integrisane i funkcionalne političke i nacionalne kulture. Vjerujem da su veoma različita iskustva pojedinih dijelova njenog stanovništva tokom Prvog svjetskog rata bila korijen mnogih nedaća. To je, smatram, problem koji se kroz istoriju iznova javlja u većini zemalja koje su pokušale da pomire razjedinjena ratna nasleđa“, navodi autor.

U ovoj knjizi sam, dodaje on, nastojao da identifikujem pomenute probleme, kao i da promislim na koji način nasilje i podjele jednog rata, u datim okolnostima, mogu da izbiju na površinu u narednim ratovima.

„U rasvjetljavanju ove teme predstoji još posla, posebno u vezi s onim što je posljednje navedeno, a ja se nadam da će moja knjiga makar da uzrokuje diskusiju, raspravu, čak i neslaganje„, napisao je Njumen u predgovoru knjige koju je u Velikoj Britaniji objavila ugledna izdavačka kuća Kembridž juniverziti pres.