Uznemirenost među Srbima na KiM: Lične karte izdate od MUP-a Srbije uskoro neće važiti na administrativnim prelazima

Građani Kosova i Metohije koji koriste lične karte MUP-a Srbije izdate od policijskih uprava sa KiM, koje su sada izmiještene u centralnu Srbiju, poslednjih dana su na administrativnim prelazima Jarinje, Brnjak i Merdare suočeni sa zabrinjavajućim porukama. Tzv. kosovski policajci im usmeno saopštavaju da će ta dokumenta uskoro postati nečitljiva za sistem koji kontroliše prelaze sa kosovske strane i da neće više moći da se koriste za prelazak granice.

Iako zvaničnih saopštenja iz Prištine još nema, ova upozorenja su dovela do velike zabrinutosti kod Srba koji posjeduju isključivo srpska lična dokumenta iz Policijskih uprava Prištine, Kosovske Mitrovice, Peći, Gnjilana, Prizrena i drugih gradova. Nije poznat broj građana na koje će ova mjera uticati, niti datum kada će srpske lične karte prestati da važe na administrativnim prelazima, ali je jasno da će Priština nastaviti sa ovom politikom.

Od februara do kraja aprila ove godine, MUP takozvanog Kosova omogućio je korisnicima srpskih ličnih karata da se upišu u kosovski sistem kako bi bili prepoznatljivi vlastima u Prištini, ali mnogi od njih nisu iskoristili tu mogućnost iz raznih razloga.

Jedan od kosovskih policajaca je nedavno putnicima u autobusu na prelazu Jarinje otkrio da će sistem uskoro blokirati očitavanje srpskih ličnih karata, bez preciznog datuma, ali sa jasnom porukom da je to pitanje vremena.

Posebno je teško onima koji su rođeni u Srbiji nakon 1999. godine, ali su odrasli na Kosovu i Metohiji i koriste srpska dokumenta izdata od policijskih uprava sa KiM. Takođe, veliki broj onih koji su se doselili sa centralne Srbije i promijenili prebivalište unutar srpskog sistema sada se nalazi u nepovoljnom položaju.

Zbog odbijanja da priznaju kosovsku državu, mnogi Srbi godinama nisu željeli da uzmu kosovska dokumenta, ali sada su prinuđeni da to učine jer srpska lična dokumenta više neće važiti na prelazima.

Jedan od primjera je Ivana Joksimović iz Sjeverne Mitrovice, koja se nakon 23 godine života na Kosovu suočava sa problemom dobijanja kosovskog državljanstva. Pored brojnih administrativnih prepreka, od nje se zahtijeva apostil na izvod iz matične knjige rođenih, što Srbija ne izdaje jer ne priznaje Kosovo. Takođe, mora ispuniti i finansijske uslove koji su praktično nedostižni bez žiro-računa u kosovskoj banci, a taj račun ne može otvoriti bez „kosovske“ lične karte, prenosi RT.

Pored svih ovih prepreka, Srbi bez kosovskih dokumenata ne mogu da ostvare biračko pravo, ne mogu otvoriti žiro-račun, niti dobiti usluge kao što su mobilna telefonija ili zvanični poslovi. U tim uslovima, mnogi se odlučuju da traže bolji život u centralnoj Srbiji.

Iskustvo sa registarskim tablicama pokazuje da će i ovdje Priština vjerovatno natjerati Srbe na prihvatanje kosovskih dokumenata, kao što su ranije bili prisiljeni da prelaze sa srpskih na kosovske tablice.

Poslednji sporazum o slobodi kretanja na KiM, postignut 27. avgusta 2022. godine uz posredstvo Brisela, predviđao je da će srpske lične karte biti priznate na administrativnim prelazima bez dodatnih ulazno-izlaznih dokumenata. Međutim, sve izgleda kao da će i taj dogovor biti prekršen.

Ovaj razvoj događaja izaziva rastuću neizvjesnost i strah kod Srba na Kosovu i Metohiji, čiji se životni uslovi dodatno otežavaju zbog politika Prištine koje im osporavaju osnovna prava.