Napuštene škole u Gornjem Polimlju propadaju u tišini!

Piše: Radko Garčević

“Na teritoriji Gornjeg Polimlja nalazi se brojno istorijsko naslijeđe o kojem se vodi baš malo ili nimalo računa, odgovornost za to se prostom logikom može, prije svega, potražiti upravo na adresi Ministarstva kulture koje se tokom trodecenijske vladavine DPS-a maćehinski odnosilo prema istoriji i nasljeđu Crne Gore.

Ovaj moj lični osvrt na stanje spomenika kulture u Gornjem Polimlju trebalo bi da posluži i kao motiv i opomena svima nama da nešto hitno preduzmemo, kako bismo spriječili njihovo očigledno propadanje.

Dolina Lima je oduvijek imala velelepna zdanja, ugledne ličnosti, učestvovala je u svim bitnijim istorijskim događajima stari su nam ostavili veliko kulturno – istorijsko bogatstvo na šta su Vasojevići i te kako ponosni .

Na desetine kulturno-istorijskih spomenika, trodecenijska vladavina DPS nikada nije poklanjala dovoljno pažnje i brige, a zahvaljujući toj nemarnosti neki od tih kulturno – istoriskih spomenika su zapušteni, pa čak i porušeni.

Žalosno zvuči da je oko 70 posto kulturno – istorijskih spomenika u Gornjem Polimlju u lošem stanju i bez trajne i odgovarajuće namjene, a 30 posto je gotovo prepušteno ruševinama.

Primjer takve nemarnosti je i škola u Kruševu, opština Andrijevica koja je kao jedna od najstarijih državnih škola u Crnoj Gori, osnovana još 1882. godine i koja je skoro jedan vijek predstavljala kulturno obrazovni centar čitavog kraja.

Sve ovo nam govori da bi ovaj objekat trebalo da se svrsta pod posebnu pažnju Ministarstva prosvjete i Ministarstva kulture.

Još je neopisivo mnogo školskih objekata na ruralnom području koji su pretovoreni u ruševine i o kojima više niko ne vodi brigu, a neki od njih imaju istorijsku vrijednost poput rodne kuće Mihaila Lalića.

Paradoksalno izgleda podatak da su stare vlasti na čelu sa DPS-om izgubile ključ od rodne kuće Mihaila Lalića, prvog dobitnika Njegoševe nagrade, 1963. godine za roman „Lelejska gora“, laureati NIN-ove nagrade za 1973. godinu za roman „Ratna sreća” .

Nova vlast u Andrijevici kojoj je veliki broj građana poklonio povjerenje, putem apliciranja za korišćenje Evropskih fondova, kvalitetnim projektom za obnovu kulturno – istorijskih spomenika mogla bi da aplicira za novac koji bi bio upotrijebljen za početak ozbiljne rekonstrukcije kulturno – istorijskih spomenika što bi bio pokretač razvoja u ovom kraju.

Uzimajući u vidu istorijsko porijeklo i vjekovno postojanje ove građevine bi bile idealane za kulturne manifestacije, koncerte, književne večeri kao i za različita snimanja, a prije svega za snimanje kadrova koji dočaravaju duh prošlost. Iskustva iz okruženja nam govore da za samo tri sata snimanja, Beogradska tvrđava zaradi i do 4.000 evra, dok je snimanje serijala “Igre prestola” Dubrovniku donijelo zaradu od najmanje 60 miliona eura po sezoni. Za razliku od komšija, predhodna trodecenijska vlast nije znala da na pravi način valorizuje i iskoristi naša istorijska blaga nego gledajući samo ličnu korist dozvolila da nam stoje zaključana i prazna da bi se polako se pretvorila u prostorije koje više ne izgledaju kao da je tu nekada odjekivao dječji smijeh.”