Na današnji dan prije 8 godina u izborno zakonodavstvo prvi put uvedene kvote za žene
1 min read
Vijek borbe za politička prava žena
Na današnji dan prije osam godina po prvi put su u izborni zakon Crne Gore uvedene kvote za manje zastupljeni pol, što je bio ključni korak na putu ostvarenja Ustavom zagarantovane ravnopravnosti žena i muškaraca i političkih prava žena, saopštili su iz Ženske političke mreže.
Iako su žene Ustavom iz 1946 godine dobile pravo da biraju i budu birane, Crna Gora je sporo napredovala i danas, ove 2019-te godine sa 24% žena u Skupštini i dalje je na začelju u regionu.
Skupština Crne Gore izglasala je kvote za manje zastupljeni pol na sjednici održanoj 8. septembta 2011. godine, prilikom usvajanja osme izmjene izbornog zakona, prihvatajući inicijativu naprednih političarki nakon izuzetno zahtjevne, višegodišnje borbe.
I pored činjenice da je pitanje kvota otvarano prilikom svake izmjene izbornog zakona, trebalo je punih 13 godina i 8 izmjena da se konačno usvoji obaveza da na izbornim listama mora biti najmanje 30% žena.
U tom trenutku u Skupštini Crne Gore, od 81 poslanika bilo je samo 9 žena, ili svega 11% od ukupnog sastava parlamenta.
I tada i sada, više od 50% biračkog tijela u Crnoj Gori su žene.
Koordinatorka Ženske političke mreže za političku participaciju Snežana Jonica kaže: „Danas, osam godina nakon uvođenja kvota Ženska politička mreža traži dalje unapređenje ovog zakonskog akta, a jedan od ključnih zahtjeva jeste uvođenje zakonske norme o učešću najmanje 40% žena na listama. Ustav Crne Gore garantuje ravnopravnost muškaraca i žena, sve političke partije, svojim političkim programima i svakodnevnim obraćanjima javnosti Crne Gore, snažno zastupaju demokratizaciju društva, te su se stvorili svi uslovi da se zahtjev Ženske političke mreže ispune“.
U susret izmjenana izbornog zakonodavstva, Ženska politička mreža najavila je kampanju „Vijek borbe za politička prava žena“, koju podržava UNDP.
Opozicija treba da napušti ovakve seanse kojima pokušava da se predstavi da je u CG sve bajno, a majkama oduzete naknade, sve opljačkano, poharano, a žene iz opozicije prave spotove sa Majom Ćatović i Nadom Drobnjak
Šta rade ove iz DF sa ovima iz DPS?
Sasvim je moguće da bi sifražetkinje postale još agresivnije da
Velika Britanija godinu dana kasnije nije ušla u Prvi svetski rat.
Emelin Pankhrst naložila je sifražetkinjama da obustave svoju
militantnu kampanju i da u znak patriotizma na svaki način podrže
vladu i njene poteze u ratu. Doprinos žena u toku Prvog svetskog
rata bio je veoma značajan za britanske ratne napore i učinio je da
se javnost svim srcem založi za ostvarenje sifražetskog cilja, za pravo
glasa za žene. Potrebu za uvođenjem ovog prava konačno je prepoznao najvećei broj članova parlamenta. Shodno tome, u februaru 1918.
godine žene su konačno dobile pravo glasa. Ovo se pravo, doduše,
odnosilo samo na žene stare 30 i više godina. Iste godine, donesen
je i ukaz kojim je ženama dozvoljeno da se kandiduju za poslanice u
parlamentu, a 1928. godine starosna granica po kojoj su žene dobijale
pravo glasa pomerena je na 21 godinu života, čime su u političkim
pravima konačno u potpunosti izjednačene sa muškarcima
20. avgusta 1920. godine došlo je do prave drame pred samo osvajanje prava glasa američkih žena. Naime, sve države (njih 35) su
ratifi kovale 19. amandman, osim jedne. Bila je to država Tenesi. Sve
glavne predvodnice sifražetskog pokreta, uz mnoštvo novinara iz
svih delova SAD okupile su se tih dana u Nešvilu, u državi Te nesi, da proprate ishod glasanja, da vide da li će ova država ratifi kovati amandman i time omogućiti njegovo usvajanje na nivou SAD.
Znak raspoznavanja pobornika i pobornica prava glasa bila je žuta
ruža, dok su protivnici usvajanja ovog prava za svoj znak izabrali
crvenu ružu.25 Situacija je u prva dva glasanja bila nerešena, da bi
u trećem krugu glasanja jedan od članova parlamenta, Hari Bern
(Harry Burn), promenio mišljenje i glasao za usvajanje amandmana. Taj čin izazvao je opštu pometnju kod prisutnih i on je bio
prinuđen da beži od pomahnitale gomile protivnika ženskog prava
glasa, jedva izbegavši linč.
Državni sekretar proglašava 26. avgusta 1920. godine 19.
amandman sastavnim delom ustava SAD. Tačno 144 godine nakon
donošenja Povelje o nezavisnosti, američke žene konačno dobijaju
opšte i jednako biračko pravo, i na taj način postaju izjednačene s
muškarcima, kada je ovo pravo u pitanju!
Sifražetski pokreti u drugim zemljama
Sifražetski pokreti javili su se i u drugim zapadnim zemljama
tokom XIX i ranih godina XX veka. Oni nisu bili toliko izraženi
kao u Velikoj Britaniji i SAD-u, ali su ispunili svoj cilj i obezbedili
ženama pravo glasa. Treba takođe imati u vidu da, iako su pokreti
za žensko pravo glasa bili najrazvijeniji u Velikoj Britaniji i u
SAD-u, to nisu bile prve zemlje koje su uvele ovo pravo, bar ne
na parlamentarnim izborima. Naime, žene Novog Zelanda dobile
su aktivno biračko pravo ograničenog tipa još 1893. godine, dok je
Australija 1902. godine dala ženama pravo glasa na parlamentarnim
izborima.
Među evropske države u kojima su se rano javili sifražetski pokreti,
ubrajamo skandinavske zemlje. Tako je u Norveškoj pokret za sticanje
ženskog prava glasa počeo da se razvija od 1830. godine, a u Finskoj
1860. godine.26 Naravno, kao i u već pomenutoj Velikoj Britaniji, i u
ovim zemljama su žene pravo glasa sticale korak po korak. Tako su
žene u Švedskoj stekle ograničeno pravo glasa (pravo da učestvuju u
organima lokalne vlasti) već 1863. godine. Međutim, to
pravo se odnosilo samo na udovice i na neudate žene.
Puno pravo glasa svim ženama u Švedskoj odobreno je
zakonom tek 1921. godine.
U ostale zemlje koje su ozakonile žensko pravo
glasa tokom ranih godina XX veka, ubrajamo i
Kanadu, Island, Nemačku i Austriju. U periodu
između dva svetska rata, veći broj zemalja je svojim
ustavima dao ženama puno pravo glasa, čime ih je,
bar u ovoj oblasti, potpuno izjednačio sa muškarcima.
Manji broj zemalja je defi nisao pravo glasa za žene
pod specijalnim uslovima, a bilo je i država koje ovo
pravo nisu ozakonile sve do kraja Drugog svetskog rata (Francuska,
Grčka, Italija, Jugoslavija, Švajcarska, Portugalija, Lihtenštajn i San
Marino).27
Posle Drugog svetskog rata najveći broj država sveta daje ženama
puno pravo glasa. Jugoslavija je to učinila 1946. godine, Francuska
1944. godine, a Švajcarska tek 1971. godine.28 Očigledno je, prema
tome, da političko izjednačavanje žena sa muškarcima nije toliko
zavisilo od ekonomske i kulturne razvijenosti zemlje. Zanimljivo je
navesti i podatak da su islamske države, kao što su Turska, Sirija
i Egipat, omogućile ženama da glasaju istovremeno kada i mnoge
evropske zemlje, a, na primer, mnogo pre Švajcarske. Do 1990.
godine žene su ostvarile pravo glasa u najvećem broju država na
svetu. Danas samo nekoliko zemalja još nije odobrilo pravo glasa
nekom delu ili svim svojim građanima.
https://pescanik.net/wp-content/PDF/1dragana.pdf