Luiz Glik dobitnica Nobelove nagrade za književnost: Inspiraciju pronalazi u mitovima

Nobelova nagrada za književnost za 2020. godinu dodijeljena je američkoj pjesnikinji Luiz Glik za, kako je navedeno u obrazloženju, “nepogrešiv poetski glas koji strogom ljepotom čini individualno postojanje univerzalnim”.

Luiz Glik, dobitnica Pulicerove nagrade za poeziju 1993. godine i Nacionalne književne nagrade (2014), debitovala je 1968. godine knjigom “Firstborn”, a ubrzo se etablirala kao jedan od najeminentnijih autora poezije u američkoj savremenoj književnosti.

Porijeklom iz porodice mađarskih Jevreja, koji su emigrirali u SAD, Luiz Glik je rođena 1943. godine u Njujorku, a živi u Kembridžu. Osim što se bavi pisanjem, predaje engleski na Jejl univerzitetu.

Glik je objavila 12 zbirki poezije i nekoliko izdanja eseja o poeziji. Sve ih, kako je navedeno u saopštenju Švedske akademije, odlikuje težnja za čistotom.

Detinjstvo i porodični život, teme su koje su ostale ključne u njenom stvaralaštvu. Iako ne negira značaj autobiografskih segmenata u njenom stvaralaštvu, ne može se smatrati poetskiim autorom koji se ispovijeda.

Luiz Glik teži za univerzalnim, pronalazeći inspiraciju u mitovima i klasičnim motivima, prisutnim u većini njenih djela. Glasovi napuštenih, kažnjenih i iznevjerenih – svojevrsne su maske za sopstvenu transformaciju, kako ličnu, tako i u univerzalnom kontekstu.

Popularnost među čitalačkom publikom Luiz Glik stekla je zbirkama kao što su “The Triumph of Achilles ” (1985) i “Ararat” (1990).

Prošle godine Nobelova nagrada za književnost dodijeljena je za 2019. godinu austrijskom piscu Peteru Handkeu, a ujedno je dodijeljena i nagrada za 2018. godinu – poljskoj književnici Olgi Tokarčuk. Dodjela nagrade Handkeu izazvala je kontroverzne reakcije – od čestitki do gnušanja i zahtjeva za poništenje te odluke.

Švedska akademija dodijelila je 2019. dve Nobelove nagrade za književnost nakon skandala 2018. godine u vezi sa optužbama za seksualno uznemiravanje iznijetih na račun muža jedne od članica te institucije.

Nobelovu nagradu za književnost dobilo je od 1901. godine do danas 117 autora, od kojih je svega 16 žena. Švedska autorka Selma Lagerlof (1858-1940) bila je prva žena koja je dobila Nobela (1909), i to pet godina prije nego što je izabrana za člana Švedske akademije, koja organizuje dodjelu Nobela za književnost.

Dobitnice su i: Gracia Deleda (1926), Sigrid Undset (1928), Perl Back (1938), Gabriela Mistral (1945), Neli Saks (1966), Nadin Gordimer (1991), Toni Morison (1993), Vislava Šimborska (1996), Elfride Jelinek (2004), Doris Lesing (2007), Herta Miler (2009), Alis Manro (2013), Svetlana Aleksijevič (2015), Olga Tokarčuk (2018) i Luiz Glik (2020).