Ko je Ted Po, američki kongresmen i prijatelj Srba: Nažalost SAD podržala Tita umjesto Dražu

Kongresmen Ted Po nedavno je uzburkao srpsku javnost kada je od srbijanskog premijera tražio da se otkriju svi podaci o suđenju i ubistvu generalu Draži Mihailoviću, nazivajući ga savezničkim borcem koji je spasio na stotine američkih pilota tokom Drugog svjetskog rata. Iz Amerike posljednjih godina nijesu stizale lijepe vijesti za Srbe, naprotiv, pa se postupak Toda Poa tumači kao otopljavanje odnosa između dvoje zemlje. A ko je zapravo Tod Po? Njegovu bigrafiju objavio je portal „Pogledi“ iz Kragujevca.

–Kongresmen Ted Po je član američkog kongresa od 2005. godine. Dolazi iz Teksasa i u Predstavničkom domu zastupa građane Hjustona i okoline. Po se rodio 1948. godine u predgrađu Ostina, Teksas, i čitav život je proveo u toj američkoj državi. Diplomirao je političke nauke na Abelajn hrišćanskom univerzitetu 1970. godine, dok je zvanje doktora prava stekao 1973. na Univerzitetu Hjuston. Iza sebe takođe ima vojničko iskustvo službe u rezervi američkog vazduhoplovstva, u jedinici C-130 u hjustonskoj Elington vazduhoplovnoj bazi. Ted Po otpočinje svoju pravničku karijeru na funkciji glavnog tužioca okruga Haris u državi Teksas. 1981. godine postaje jedan od najmlađih teksaških sudija. Stekao je ogromnu popularnost jedinstvenim mjerama koje je izricao izvršiocima krivičnih dela u okviru teksaških zakona o izricanju kazni i mera bezbjednosti. Tako je, recimo, sitnim lopovima umeo da izrekne meru nošenja znaka ”ja sam lopov” ispred prodavnica koju su prethodno opljačkali- pišu „Pogledi“.

On 2004. odlučuje da se kandiduje za mjesto u Predstavničkom domu američkog Kongresa. U svom prvom pokušaju na izborima osvaja ubjedljivu većinu i kao republikanac ulazi u Kongres iz distrikta koji su prethodno decenijama držale demokrate. Na svakim narednim izborima odnosio je ubedljive pobede.
Njegova zakonodavna aktivnost se najviše vezivala za kongresne odbore u kojima je bio član, poput Odbora za spoljnu politiku i Odbora za pravosuđe.

–Od 2005. godine se nalazi na čelu Srpskog kokusa (grupe članova kongresa iz oba doma koji su zainteresovani za srpska pitanja) i neumorno je radio na poboljšavanju odnosa Srbije i SAD, kao i na svim važnim pitanjima vezanim za srpsku dijasporu u SAD-objašnjavaju „Pogledi“.
Ted Po je u Kongresu više puta govorio o Srbima. Upoznavao je ostale sa istorijom jednog malog naroda koje događaji nijesu štedjeli, odnosno preko njegovih leđa prelamali su se interesi velikih sila. Ovoga puta prenosimo jedan govor u Kongresu Tdeda Poa.

-Još od svog osnivanja, Amerikanci su oduvek bili prinuđeni da se bore za slobode koje danas imamo. Međutim, tokom istorije, imali smo i saveznike na našoj strani iz drugih djelova svijeta koji su bili spremni da nam pomognu, kao što smo i mi pomagali njima, držeći se zajedno u borbi za slobodu protiv tiranije. Danas želim da odam počast jednom od naših najznačajnijih saveznika — srpskom narodu. Već više od 130 godina imamo bliske odnose sa srpskim narodom. Ovdje u Vašingtonu, na primjer, u mom timu danas radi jedna Amerikanka srpskog porijekla, Bler Bjelos, koja je moj povjerenik za pitanja žrtvi nasilja. Dok sam bio sudija u Teksasu, moj šef kabineta je bila Ilejn Dudić Stolte, koja danas vodi najbolji centar za pomoć djeci na svetu. I jedna i druga su srpskog porijekla. Naše prijateljstvo sa Srbima je vezano za zajedničku vjeru u demokratiju i borbu za slobodu. I za vreme Prvog i za vrijeme Drugog svjetskog rata, naše dvije zemlje su se borile na istim frontovima, dok su naši ljudi zajedno prolivali krv za slobodu. Zahvaljujući tom bratstvu, imamo specijalne odnose- pojašnjava Po.

Američki kongresmen je nastavio navodeći primjer misije “Halijard“, kada su srpski đeneral Draža Mihailović i američki Srbin Džordž Vujinović sproveli misiju spašavanja američkih pilota koje su nacistički avioni oborili iza linija fronta u Srbiji.

-Tokom 1944. godine, stotine pilota i članova posade borbenih aviona B-17 i B-24 oboreno je od strane nacističke „Luftwaffe“ iznad današnje Srbije. Đeneral Mihailović odmah kreće u pronalazak oborenih pilota i članova posada i krije ih u sigurnim kućama i ambarima širom Srbije, gdje god je mogao da im pronađe sigurno utočište. On, njegovi ljudi i srpski civili su krili naše vojnike. Rizikovali su svoje živote  i mnogi od njih su bili suočeni sa najtežim posledicama kada su nacisti saznali o čemu se radi.
Kada je Mihailović radio vezom obavestio Vašington o svojim akcijama, ovde u Sjedinjenim državama, Vujinović, koji je bio agent OSS-a srpskog porijekla, otpočinje planiranje jedne visokorizične akcije spašavanja. Vujinović vrši obuku savezničkih snaga kako da se preruše u Srbe i prikradu na teritoriju pod kontrolom nacista, u cilju spašavanja oborenih pilota i članova letačkih posada. Od trenutka ulaska na teritoriju, oni bi bili zaduženi za navođenje američkih aviona na mesta sa kojih bi mogli da pokupe oborene pilote. Uz pomoć lokalnih Srba, prerušeni američki vojnici i đeneral Mihailović konstruišu privremeni aerodrom za samo devet dana. Oni to čine bez ikakvih sofisticiranih sredstava i mašina neophodnih za takav poduhvat, samo uz pomoć volova, kolica, snagom ljudskih ruku i koristeći šta god su mogli na brzinu da pronađu. Tokom narednih 6 mjeseci, saveznički avioni su doletali i slijetali na takvu pistu pred nosevima nacista- primjetio je Po. 

On dodaje da je poznavao neke od ljudi koji su spašavali pilote. Jedan od njih bio je Đorđe Dudić.

– Kada se gospodin Dudić sa svojom porodicom kasnije preselio u Sjedinjene države, izdvojio je vrijeme da pronađe mnoge od tih pilota i članova posada, sastajući se sa njima posle toliko godina. Tokom Misije “Halijard“, ukupno je spašeno 512 američkih vazduhoplovaca. Ni jedan Amerikanac nije stradao, iako je mnogo Srba poginulo tokom tih spašavanja. Na žalost, nakon tog rata, Amerika je zauzela pogrešnu stranu, podržavajući jednog komunistu Tita, umesto Mihailovića koji je trebalo da vodi Srbiju. Do skora se nismo adekvatno zahvalili Mihailoviću i sada je njemu uručen Orden legije za zasluge; a Vujinović je od Sjedinjenih država, u svojoj 95. godini, primio Bronzanu zvezdu. Mnogi Amerikanci i mnogi američki Srbi borili su se zajedno i ja hoću da čestitam na odnosima i da odam počast odnosima između Sjedinjenih američkih država i Srbije tokom ratova i odnosima koje dve zemlje imaju danas. I to je tako i drugačije ne može biti- zaključuje Po.