Heroji sa Košara se ne smiju zaboraviti (VIDEO)

Bitka na Košarama je bila je žestoka borba između pripadnika Vojske Jugoslavije i pripadnika albanske terorističke Oslobodilačke vojske Kosova (OVK), podržavane regularnom Vojskom Albanije, pripadnicima francuske Legije stranaca, britanskih SAS specijalaca i NATO avijacijom.

Košarska bitka se vodila oko graničnog prelaza Raša Košares na granici Savezne Republike Jugoslavije i Republike Albanije između 9. aprila i 10. juna 1999, tokom NATO bombardovanja Srbije i Crne Gore u kodnoj akciji „Milosrdni Anđeo“.

Cilj napada sa albanske strane („Operacija Strijela“) bila je kopnena invazija na Kosovo i Metohiju i presjecanje komunikacije između jedinica Vojske Jugoslavije u Đakovici i u Prizrenu. Takođe, još jedan cilj je bio i zauzimanje šireg područja Metohije tokom tog napada. Poslije teških borbi VJ uspjela je da porazi napadača i spriječi njihov ulazak na Kosmet.

Pripadnici albanske OVK uspjeli su za kratko da zauzmu karaulu Košare zbog artiljerijske podrške Vojske Albanije, podrške NATO avijacije i malog broja vojnika VJ na tome području koji su morali da se povuku, ali su poraženi u njihovom planu kopnene invazije na tom pravcu uprkos podršci koju su imali.

Planovi tzv. OVK i NATO

Plan NATO saveza i Albanaca je bio da se poraze jedinice Vojske Jugoslavije na pograničnom prelazu Košare kako bi se omogućio ulazak pripadnika OVK na Kosovo i Metohiju i pripadnika regularne Vojske Albanije, kako bi se otkrile jedinice VJ i natjerale na otvorenu bitku, omogućivši NATO avijaciji da ih bombarduje, pošto NATO nije imao uspjeha u uništavanju kopnenih jedinica VJ. Plan je bio takođe da se osvoji Metohija i nanese težak poraz VJ. Ta invazija je opovrgnula vjerovanje da tokom NATO agresije nije došlo do kopnenog rata.

Prije početka bombardovanja SRJ od strane NATO-a 24. marta 1999, dolazilo je do sporadičnih, ali krvavih razmjena vatre između jugoslovenskih i albanskih graničara potpomognutih pripadnicima OVK, uglavnom pošto su jugoslovenski graničari sprječavali ilegalni ulazak tovara oružja za OVK na Kosmet. Tokom ofanzive srpskih snaga bezbjednosti krajem 1998. razbijena je OVK na teritoriji Kosova i Metohije čiji su pripadnici u manjim grupama prelazili na teritoriju Republike Albanije i popunjeni novim ljudstvom vraćali se na teritoriju SRJ. Poslije propadanja pregovora u Rambujeu februrara 1999. ali i prije toga, trajalo je pripremanje za kopneni ulazak na Kosmet.

Dana, 24. marta 1999. godine počelo je bombardovanje Savezne Republike Jugoslavije sa ciljem da se otjera Vojska Jugoslavije sa područja Kosmeta. NATO avioni su žestoko gađali položaje VJ na graničnom prelazu između SRJ i Albanije. Skoro 12.000 NATO vojnika, među njima i 5.000 Amerikanaca stigli su u Albaniju sa više od 30 tenkova i 26 helikoptera „Apača“, dok su kolone albanskih izbjeglica napuštale Kosmet. Bilo je izolovanih oružanih incidenata od kada je krenulo bombardovanje ali tek 9. aprila 1999. OVK je krenula u veliku ofanzivu na Kosmet preko karaule Košare, zbog povoljnog terena za napadača. Kako su položaji OVK i Albanske vojske bili na većoj nadmorskoj visini od položaja VJ, a sama karaula na izuzetno nepovoljnom mjestu ova lokacija je odabrana kao jedan od pravaca prodora.

Napad na karaulu

Na pravoslavni Veliki petak, 9. aprila 1999. godine u 3 sata poslije ponoći počela je masovna artiljeriska vatra sa albanske strane u pravcu karaule Košare. Vatra je bila otvorena od strane Vojske Republike Albanije prema pograničnim položajima VJ. U napadu su upotrebljavani topovi, haubice i minobacači i vatru su koordinisali jako dobro obučeni pripadnici francuske Legije stranaca. Albanci su napadali u tri pravca, prvi je bio prema vrhu Raša Košares, drugi je bio prema karauli Košare i treći prema vrhu Maje Glave. Tokom artiljerijskog bombardovanja, otprilike 1.500 pripadnika OVK je neprimijećeno prišlo granici. Tada je na prvoj liniji bilo samo manje od 200 pripadnika VJ. Krvava bitka je trajala tokom cijelog dana sa velikim gubicima, pogotovu sa strane napadača. Poslije podne je OVK zauzeo vrh Raša Košares i odmah prešao u defanzivnu taktiku. To mu je takođe omogućilo da donese nekoliko artiljerijskih oruđa do tog vrha.

Bitke su se nastavile cijele noći sve do jutra sledećeg dana. Tada je uz pomoć artiljerije OVK zauzeo Maja Glavu i nastavio granatiranje karaule Košare, a vojnici VJ su morali da napuste karaulu popodne. Oko 19.00 pripadnici OVK su ušli u napuštenu karaulu i velike televizijske ekipe, kao američki CNN i britanski Bi-Bi-Si, su odmah prenele da je veliki broj pripadnika OVK ušao u napuštenu karaulu. Pripadnici VJ su se povukli prema drugoj liniji odbrane iznad karaule. Te pozicije su bile lakše za odbranu. Tokom sledećeg dana su stigla i pojačanja za Vojsku Jugoslavije u ljudstvu i u artiljerijskom oruđu. Jedna grupa pripadnika OVK se nalazila iznad pozicija VJ da bi ometala i presjecala komunikacije, i uspjela je da uništi jedno borbeno vozilo.

Tokom noći, OVK je napao pozicije Vojske Jugoslavije na vrhu Opljazu, pokušavajući da slomi otpor vojnika VJ, ali svi napadi su odbijeni uz velike gubitke, iako su imali podršku albanske artiljerije. Sledećih dana OVK je pokušavao da slomi otpor druge odbrambene linije VJ ali ni ti napadi nisu imali uspjeha. VJ je dovela specijalce kao i ratne veterane iz prošlih jugoslovenskih ratova kao i nekoliko artiljerijskih oruđa.

Reorganizacija položaja Vojske Jugoslavije i kontranapad

Albanska artiljerija nastavila je da bombarduje pozicije VJ sa Maja Glave i Raša Košaresa. Komanda VJ je odlučila da uradi iznenadni kontranapad. Na dan 14. aprila 1999. vojnici VJ krenuli su u napad na Maja Glavu. Rastojanje između dva protivnička rova nije bilo veće od 50 metara. VJ nije uspjela kompletno da zauzme Maja Glavu, ali je prekinula albansko artiljerijsko djelovanje sa tog vrha. Na Maja Glavi front je stabilizovan do kraja rata, bez ikakvih promjena na linijama.

Tokom aprila 1999. na Raša Košaresu nije bilo nikakvih promjena na linijama fronta i obije strane su trpele značajne gubitke. Vojnici VJ od artiljerijskog djelovanja, a Albanci od neusjpelih juriša da slome odbrambenu liniju VJ.

Majske borbe na Košarama

Maj 1999. godine je krenuo sa neuspjelim napadom Vojske Jugoslavije da povrati karaulu Košare, zaustavljena je teškom artiljeriskom vatrom. Na dan 6. maja 1999. pravoslavni praznik Đurđevdan, VJ je uradila kontranapad na pozicije OVK na Raša Košares kako bi zaustavila artiljerijsko djelovanje. Uslijedila je krvava bitka sa velikim gubicima sa obije strane, ali VJ nije zauzela Raša Košares. Na dan 10. maja, komanda VJ je poslala dva tenka T-55 da pomognu ofanzivu na Raša Košares, kada su tenkovi prošli preko terena koji je bio gotovo neprohodan za borbena vozila, uspjeli su da zauzmu manje od 100 metara teritorije, ali je OVK još uvijek držao Raša Košares. Tokom noći između 10. i 11. maja NATO avijacija je bacila kasetne bombe na vojnike VJ koji su napadali OVK pozicije ispod Raša Košaresa, ubivši osam vojnika i jednoga oficira VJ, a ranivši preko 40. To je omogućilo OVKu da odbije snage VJ sa te pozicije na početnu.

Tokom sredine maja 1999. vodile su se velike bitke na vrh Mrčaj koji je zauzet od strane VJ, a OVK je pretrpjela velike gubitke. OVK poslije velikih gubitaka morala je da se povuče sa tih položaja i VJ je zauzevši taj položaj uzela taktičku prednost na terenu za koordinaciju artiljeriske vatre. Taj uspjeh VJ je dozvolio stabilizovanje terena i zadržavanje napadača van linija odbrane. Krvava bitka na Košarima trajala je sve do 10. juna 1999. bez velikih promjena.

Rat na Kosmetu je trajao do 10. juna 1999. godine kada je potpisan Kumanovski (ne)sporazum i Vojska Jugoslavije i srbska policija se povukla zajedno sa vojnicima koji su učestvovali u bici na Košarama. NATO je ušao na Kosmet pod imenom KFOR kao mirovna snaga, dok je OVK (bar formalno) razoružan.

Gubici

Bitka na Košarama je uzela mnoge živote sa obije strane. Zvanične informacije govore o više od 60 stradalih vojnika Vojske Jugoslavije na području karaule Košare, među kojima i ruski dobrovoljac Bulah Glebovič. Zvanični gubici OVK su oko 150 mrtvih ali smatra se da ih je bilo mnogo više. 80% mrtvih OVK potiču sa Kosova i Metohije, mada se ne zna tačno koliko je bilo Albanaca iz Albanije i Vardarske Makedonije. Zvanične informacije govore o tri strana državljanina poginula na Košarama. Dva NATO vojnika, Francuz Arnod Pjer (1971) i Italijan Frančesko Đuzepe Bider (1961) kao i Murad Muhamed Alija iz Alžira. Tokom bitke je uništeno i pet albanskih tenkova i tenkovska ofanziva je slomljena.

Neka zapisana imena heroja sa Košara:

1. Potpukovnik Dragutin Dimčevski
2. Desetar Slavoljub Šarac
3. Major Mikica Kovačević.
4. Poručnik Oliver Mladenović
5. Stariji vodnik Ivica Lazić Francuz
6. Slađan Stefanovski
7. Kapetan Boban Kuzmanović Džoker
8. Vodnik Zlatko Solunac
9. Vodnik 1.klase Slađan Stefanović Štef
10. St. vodnik Srđan Lalić
11. Ml. vodnik Predrag Obradov
12. St. vodnik Ivica Miladinović
13. Vodnik 1. klase Boban Ostojić
14. Kapetan 1. klase Živić

Spavajte pupoljci burnog proljeća,
Otrgnuti u oluji i tuči.
Vi ste oličje krvavog stoljeća,
Što se na vas sruči.

U temelje Srbstva položiste kosti,
Zaliste krvlju, neka vječno cvjeta.
Besmrtni junaci, Bog da vam dušu prosti,
Vi ste oličenje svih budućih ljeta.

Iz krvi vaše osvanu sloboda,
Oreol nad srbskom glavom.
Spavajte potomci Obilića roda.
Vječnom ovječani slavom.

Dokumentarni film

O dešavanjima na Kosovu i Metohiji, tokom bombardovanja SR Jugoslavije, snimljen je dokumentarni film pod nazivom „Pakao Košara“, gdje je centralni dio priče upravo ova bitka, kao i herojima koji su branili Kosmet od agresora.

Izvor: zločininadsrbima

Pročitajte još:

Hvala ti NATO što si nas gurnuo u blato