Godišnjica NATO agresije na SRJ: Zaboraviti zločin ravno je zločinu

Danas se navršava 19 godina od početka NATO agresije na nekadašnju Saveznu Republiku Jugoslaviju, a za žrtve, među kojima veliki broj civila i djece, kao i za razaranje civilnih objekata škola, bolnica, do danas nije niko odgovarao.

Napad na SRJ izvršen je bez odobrenja Savjeta bezbjednosti UN, što je bio presedan.

Naredbu je tadašnjem komandantu savezničkih snaga, američkom generalu Vesliju Klarku, izdao generalni sekretar NATO Havijer Solana.

Klark je kasnije u knjizi „Moderno ratovanje“ napisao da je planiranje vazdušne operacije NATO protiv SRJ „sredinom juna 1998. već uveliko bilo u toku“ i da je završeno krajem avgusta te godine.

Od NATO bombi u Crnoj Gori je stradalo 10 osoba, među kojima i troje djece. Ukupni krvavi epilog NATO bombardovanja SRJ bio je oko 2.500 ugašenih života civila.

Prvog dana napada pala je i prva žrtva devetnaestogodišnji Saša Stajić iz Beograda, poginuo je na ratnoj straži u krugu kasarne „Milovan Šaranović” u Danilovgradu.

U napadima koji su uslijedili 6. aprila 1999. godine NATO je bacio bombe na aerodrom u Golubovcima. Dan kasnije bombardovana je farma u Podgorici, kada su stradala tri radnika zaposlena na njoj. Tokom 16. aprila više projektila i bombi pogodilo je područje Podgorice i Danilovgrada, a 30. april ostaće upamćen kao jedan od najkrvavijih datuma u novijoj istoriji Crne Gore.

Tada je bombardovano Murino, kada je stradalo najviše civila tokom te agrssije. Stradalo je šest nevinih građana. Živote su izgubila djeca četrnaestogodišnji Miroslav Knežević (1985), trinaestogodišnja Olivera Maksimović (1986) i desetogodišnja Julija Brudar (1989). U napadu su stradali i Vukić Vuletić (1953), Milka Kočanović (1930) i Manojlo Komatina (1927).

NATO agresija na SRJ, cinično nazvana „Milosrdni anđeo” trajala je 78 dana tokom koje je bilo 30.000 vazdušnih naleta, 50.000 ispaljenih razornih projektila.

Ranjeno je 12.500 stanovnika, a ogromna materijalna šteta načinjena je na brojnim vojnim i civilnim objektima, školama, zdravstvenim centrima, spomenicima kulture, medijskim kućama i slično.

Akcija NATO, koju su Vlada SRJ, ali i brojni pravni stručnjaci nazvali agresijom, uslijedila je poslije neuspješnih pregovora o rješenju krize na Kosovu i Metohiji u Rambujeu i Parizu, februara i marta 1999. godine.

O materijalnoj šteti koja je nanijeta Jugoslaviji tokom bombardovanja iznijeti su različiti podaci. Tadašnje vlasti u Beogradu procijenile su štetu na oko stotinu milijardi dolara i zatražile nadoknadu od članica NATO.

Bombardovanje Jugoslavije okončano je 10. juna, usvajanjem Rezolucije 1244 Savjeta bezbjednosti UN. Dan ranije, predstavnici VJ i NATO potpisali su u Kumanovu Vojno-tehnički sporazum, kojim je precizirano povlačenje snaga VJ sa Kosmeta i ulazak u pokrajinu međunarodnih vojnih trupa.

NATO je izvodio napade na SRJ sa brodova u Jadranu, iz četiri vazduhoplovne baze u Italiji, a u nekim operacijama učestvovali su i strateški bombarderi koji su poletali iz baza u zapadnoj Evropi, pa i iz SAD.

Prema podacima UNHCR-a, Kosovo i Metohiju je od dolaska mirovnih snaga napustilo oko 230.000 Srba i Roma.

U mnogobrojnim incidentima u istom periodu ubijeno je oko 500 ljudi, ranjeno više desetina. Od početka bombardovanja kidnapovano je oko 1.500 nealbanaca.

Ratni gubici NATO u ljudstvu i tehnici nikada nijesu objelodanjeni. U Muzeju vazduhoplovstva u Beogradu čuvaju se ostaci srušenih aviona F-117, F-16, bespilotnih letelica, krstarećih projektila.