Glavni saveznici Rusije
1 min read
Foto: Natalija Nosova
„Rusija ima samo dvije saveznice – svoju armiju i svoju mornaricu“, rekao je imperator Aleksandar III. Taj citat iz 19. veka je i danas veoma popularan kada Rusi hoće da istaknu kako na međunarodnoj političkoj sceni, naročito u teškim vremenima, Rusija može da se uzda samo u sopstvene snage. Znači li to da nema zemalja sa kojima je Rusija u prijateljskim odnosima?
Čak je i predsjednik Vladimir Putin na pitanje vezano za saveznike Rusije 2015. godine citirao ove reči Aleksandra III, ali se brzo ispostavilo da je to bila šala i da Rusija svakako ima saveznike izvan svojih granica. Koje su to zemlje?
Postsovjetski savez
Kandidat za premijera Jermenije Nikol Pašinjan i predsjednici Belorusije Aleksandar Lukašenko, Kirgizije Soronbaj Ženbekov, Kazahstana Nursultan Nazarbajev, RF Vladimir Putin, Tadžikistana Emomali Rahmon i VD generalnog sekretara ODKB Valerij Semerikov (slijeva nadesno) u Dvorcu nezavisnosti. Mihail Klimentjev/TASS
Ako govorimo o zemljama sa kojima Rusija ima potpisane pravno obavezujuće sporazume o zajedničkoj odbrani onda su to prije svega članice Organizacije Ugovora o kolektivnoj bezbednosti (ODKB). To je međuvladina alijansa formirana 1992. godine koja sada obuhvata šest postsovjetskih država: Rusiju, Jermeniju, Bjelorusiju, Kazahstan, Kirgiziju i Tadžikistan.
Prema Ustavu ODKB-a jedan od ciljeva ove organizacije je „obezbeđenje kolektivne odbrane ukoliko je ugrožena bezbjednost, stabilnost, teritorijalni integritet i suverenitet“ država-članica. U dokumentu je naglašeno da članice radije pribjegavaju političkim sredstvima za postizanje ciljeva, ali se ODKB još uvijek može pohvaliti udruženim vojnim kontingentom koji brojioko 25.000 vojnika.
Vojni sporazumi
Vojnici Oružanih snaga Bjelorusije na generalnoj probi vojne parade u čast 70-godišnjice Pobede u Velikom otadžbinskom ratu 1941-1945. Vladimir Pesnja/Sputnjik
Trupe ODKB nikada nijesu angažovane u borbenim dejstvima, ali ova organizacija redovno izvodi vojne manevre. Na pitanje ko su bili saveznici Rusije u 2018. godini, Putinov portparol Dmitrij Peskov je na prvom mestu pomenuo članice ODKB-a.
Još dvije zemlje imaju pravno obavezujuće sporazume sa Rusijom. To su Abhazija i Južna Osetija. I jedna i druga su samoproglašene republike koje priznaje samo pet članica UN, uključujući Rusiju. Moskva ovim republikama garantuje zaštitu, a one su sa svoje strane obavezne da pomažu Rusiji u slučaju vojnog napada iako su njihove vojne mogućnosti daleko skromnije.
Ko su ostali?
Pored nabrojanih zemalja sa kojima Rusija ima vojne sporazume postoje i druge države koje se ponekad tretiraju kao saveznice Rusije, iako sa njom nemaju potpisan nikakav zvaničan dogovor. Uzmimo kao primjer Siriju. Očigledno je da Rusija pomaže vladi Bašara Asada i u vojnom i u političkom smislu. „Naravno, Sirija je naša saveznica“, rekao je Peskov. „Koliko je meni poznato mi nemamo dokument o svestranim savezničkim odnosima“.
Predsednik RF Vladimir Putin i predsednik Sirije Bašar Asad. Mihail Klimentjev/Sputnjik
Drugi primjer je Kina. Ovaj azijski ekononomski džin je član BRIKS-a i Šangajske organizacije za saradnju (ŠOS). To su ekonomske alijanse u kojima učestvuje i Rusija. Pored toga, ruska armija redovno izvodi zajedničke manevre sa kineskim kolegama. Komentarišući jednu takvu vojnu vežbu ¬2018. godine Peskov je rekao da je Kina saveznica Rusije.
Ruski i kineski marinci na zajedničkom treningu na poligonu Gornostaj u Primorskom kraju. Trening se obavlja u okviru kopnene faze manevara „Pomorska saradnja 2017“. Vitalij Anjkov/TASS
Politikolozi međutim smatraju da je to previše jaka riječ. Sergej Karaganov, koji je na čelu Saveta za spoljnu i odbrambenu politiku, kaže: „Naše zemlje su sve bliže jedna drugoj ali [potpuni] vojnopolitički savez nije moguć. Rusija ne želi da bude mlađi partner Kine, a ne može da bude stariji. Prema tome, sve je upravo ovako kako je“.
Kao potencijalni saveznik se može tretirati i Indija. Rusko-indijski odnosi su u velikoj meri slični rusko-kineskim vezama: Indija je takođe postala članica BRIKS-a i ŠOS-a, takođe izvodi zajedničke vojne vežbe sa Rusijom i rado kupuje rusku vojnu opremu. Ali i tu postoje izvesni problemi. Na primer, po mišljenju politikologa Aleksandra Hramčihina: „Rusija pokušava da uvuče Indiju u trilateralnu alijansu sa Kinom, a Indija je zapravo zainteresovana za savez protiv Kine“. Drugim riječima, odnosi u tom trouglu su prilično složeni, jer svaka država, prije svega, štiti sopstvene nacionalne interese.
Predsjednik RF Vladimir Putin i predsednik Srbije Aleksandar Vučić, Beograd, januar 2019. Reuters
Na posebnom mjestu u ovom spisku stoji Srbija. Ona zvanično nema status savezničke države, ali se nezvanično svakako može tretirati kao saveznica, ne samo zbog kulturnih i istorijskih veza i činjenice da su Srbi i Rusi u svakom ratu bili saveznici, nego i zbog današnjih vrlo bliskih odnosa dveju zemalja. Pored toga, Srbija ima status posmatrača u ODKB-u.
Izvor: https://rs.rbth.com/zivot/84725-glavni-saveznici-rusije
