Derbent – “Kaspijska vrata“ na Kavkazu i najstariji grad Rusije
1 min read
Piše: Ostoja Vojinović
Derbent (ruski: Derbént, perzijski: دربند, Darband, legzinski: Kьvevar, lakski: Čurul) je grad u Rusiji, i drugi je po važnosti grad u Dagestanu. Derbent je najstariji grad u Rusiji, kao i jedan od najstarijih na planeti. Prvo naselje na ovom mestu, prema arheološkim nalazima, nastalo je još krajem 4. milenijuma pre nove ere, a savremeni grad je osnovan u 5. veku naše ere.
U svetu se ne zna toliko o najstarijem ruskom gradu Derbentu, iako njegova istorija seže najmanje pet hiljada godina unazad. Derbent je stariji od Delhija, Istanbula, Teherana … Smešten na rubu kopna između Kaspijskog mora i Kavkaskih planina u Republici Dagestan, grad se smatra najjužnijim u Rusiji.
Derbent je bio jedan od najvećih gradova srednjovekovne istočne Evrope i odlikovao se jedinstvenom strukturom. Grad je sagrađen na uskom obalnom pojasu čija širina ne prelazi tri kilometra, a ograđen je sa dva odbrambena zida dužine 40 kilometara. Istoričari prvi put spominju grad u spisima Hekateja Miletskog u 6. veku pre nove ere. Drevni grčki istoričar naziva grad „Kaspijskim vratima“. Derbent je stolećma bio pogranični grad, jer se nalazi između Evroazije i Bliskog istoka na Kaspijskoj ruti. Veliki put svile takođe je prolazio kroz Derbent, a gradska riznica dugo se nadopunjavala porezima trgovaca. Samo ime grada etimološki seže do fraze „Zatvorena vrata“. Grad je stolećima bio privlačan plen raznih carstava, pa su ratovi uvek besnili oko ovog drevnog grada.
Derbent je najjužniji grad Rusije i jedan od najdrevnijih, i prvi je muslimanski grad na teritoriji savremene Rusije. Arapi su zauzeli Derbent u 8. veku i odmah su napravili od njega centar islama na Severnom Kavkazu. To se dogodilo daleko pre nego što su došli Rusi, koji su u to vreme živeli daleko na severu i primili su pravoslavlje 988. godine
Još od starog veka, ovo područje je bilo vrlo važno zbog svog položaja kao vrata prema Kavkazu.Derbent je jedinstvenog strateškog položaja na Kavkazu – grad se nalazi na tankoj prevlaci zemlje (3 km) između Kaspijskog jezera i Kavkaza, kontrolišući suvozemni saobraćaj između jugoistočne Evrope i Bliskog Istoka.Kao rezultat ove geografskog položaja, grad se razvio oko dvaju zidina, proširivši se od planina prema moru. Vekovima su brojni narodi davali gradu raznolika imena, ali svako je bilo u povezano s „vratima“ ili „kapijom“.
Grad je izgrađen kraj zapadnih obala Kaspijskog jezera, južno od reke Rubasa, na padinama Tabasaranskog gorja gde se planine Velikog Kavkaza pružaju prema vodi, formirajući Veliki kavkaski prolaz.
Derbent je saobraćajno dobro pokriven i ima vlastitu luku, železnica prolazi kroz grad prema glavnom gradu Azerbejdžana Bakuu, a put Baku – Rostov prolazi takođe kroz ovaj grad.
Drevna plemena na ovom području bila su sedelačka i bavila su se poljoprivredom.Prvo stalno naselje u području Derbenta datira od 8. veka pre Hrista. Do 4. veka nove ere, ovo je područje bilo delom Kavkaske Albanije, i obično ga poistovećuju sa glavnim gradom Albanom.
Današnje ime, od perzijske reči (دربند,čitaj: Darband) u značenju „zatvorena vrata“, je ušlo u upotrebu krajem 5. ili početkom 6. veka, kad je ponovo osnovan grad na ovom području od strane Kavada I. iz Sasanidske dinastije Persijskog Carstva.
Hrišćanstvo je u Derbent stiglo 313. godine, kada ga je Urnajr, car Kavkaske Albanije, uveo kao zvaničnu religiju. Derbent, koji je bio deo ove drevne države u to doba, potpao je pod njen religijski uticaj.To se dogodilo davno pre nego što je hrišćanstvo stiglo u druge krajeve Rusije.
Utvrđenja koja ćete pronaći kada posetite Derbent podignuta su radi zaštite od stalnih napada nomadskih naroda, Huna i Hazara, u 5. i 6 veku.
Tvrđava Narin-kala je deo derbentskog utvrđenja koje se nalazi na spisku svetske kulturne baštine UNESKA, a po veličini se može uporediti sa Velikim kineskim zidom.
Za zidine i tvrđavu se veruje da pripadaju vremenu Kavadova sina, Hozroja I Anuširvana. Derbent postaje snažno vojno utvrđenje i luka Sasanidskog carstva, a tokom 5. i 6. veka, i važno središte širenja hrišćanstva na Kavkazu.
Tokom 630-ih godina zauzeli su ga Hazari, a 654. godine prelazi pod vlast Arapa koji ga preobražuju u važno upravno središte, te uvode islam na to područje.Kalif Harun al-Rašid je provodio vreme živeći u Derbentu i doveo ga je na dobar glas kao sedište umetnosti i trgovine. U 10. veku, s padom Arapskog kalifata, Derbent postaje emiratom sve do mongolske invazije 1239. godine.
Derbent je pravi procvat doživeo u periodu od 8. do 13. veka, kada je drevni grad postao jedan od najvažnijih srednjovekovnih centara.
- godine vojska Džingis-kana pojavila se na gradskim zidinama. U početku je grad uspešno odolevao Mongolima, ali 1239. godine Derbent je konačno pao.
U 14. veku zauzimaju ga horde mongolskog vođe Timura. Godine 1437. je došao pod kontrolu šahova Širvana. Tokom 16. veka, Derbent je bio poprište ratova između Osmanlija i Persijskih Carstava pod iranskim dinastijama Safavida, Afšarida, Zanda i Hotakija.
Do početka 17. veka, safavidski šah Abas I Veliki naneo je teški poraz Osmanskom Carstvu i povratio je Derbent.
Kako je ruska država postepeno bila sve moćnija, njeno interesovanje za grad je bivalo sve veće. Kao što se smatra da je Sankt Peterburg za Rusiju bio prozor prema Evropi, tako je Derbent trebalo da postane njena kapija prema Istoku.
Petar I Veliki, se tokom rusko-iranskog rata 1722. godine iskrcao na severnu obalu Dagestana i krenuo prema Derbentu. Kada je primio ključeve gradske kapije ruski car je ostao da noći u gradu. Legenda kaže da je Petar lično napravio rupu u zidu svoje sobe kako bi otvorio prozor koji gleda preko mora.
Godine 1735. mirovnim sporazumom u Ganjaji, Derbent je pripao Iranu, a 1747. je postao prestonicom istoimenog kaganata. Godine 1796. grad su ponovno zauzeli Rusi, što je potvrđeno mirom u Golestanu iz 1813. godine, od kada postaje delom Ruskog Carstva ali još dugo vremena nije bio bezbedan za ruske trupe.
U 19. veku region je prošao kroz Kavkaski rat u kojem se Ruska Imperija borila da pripoji planinske krajeve Severnog Kavkaza.
Oktobarska revolucija i građanski rat koji je usledio nisu zaobišli ni ove krajeve zemlje, kao ni Drugi svetski rat.
Danas, u vreme mira, svako može da poseti Derbent i njegovu nesalomivu tvrđavu i divi se drevnoj istoriji koja prožima zidine grada.
Derbent je zapravo veliki muzej sa veličanstvenim gorjem i obližnjom obalom, velikog potencijala za razvitak turizma, pojačanog UNESKO-vim upisom Citadele, starog dela grada i Tvrđave kao svetske baštine 2003. godine. Ipak, nesigurnost u regiji za sada ne dopušta dalji napredak.
Veliki deo zidina i nekoliko osmatračnica su sačuvani u izvornom obliku. Zidine, koje se pružaju do mora, datiraju u 6. vek, u vreme Sasanida. Njegova citadela (Narin-kala), koja ima površinu od 45.000 m², utvrđena je snažnim zidinama. Istorijske znamenitosti su i kupatila, cisterne, stara groblja, karavanska odmorišta, Kanov mauzolej iz 18. veka, Jermenska crkva i nekoliko džamija.
Prema severu grada nalazi se spomenik Kirk-lara, iliti četrdesetorici junaka, koji su pali braneći Dagestan od Arapa 728. godine. Prema jugu se proteže krak Kavkaskog zida 50 metara dug, znan i kao Aleksandrov zid, zatvarajući uski prolaz Železnih vrata/Kaspijskih vrata. Dok je ovaj zid bio čitav, imao je visinu od 9 metara i debljinu od 3 metra, a sa svojim železnim vratima i osmatračnicama je činio snažnu odbranu persijske granice.
Derbent je vrlo neobičan ruski grad sa najstarijom tvrđavom i džamijom u zemlji, i grad u kojem etnički gledano praktično i nema Rusa.
Donedavno je bio najstariji grad u Rusiji, a posle sjedinjenja sa Krimom 2014. godine, tu perjanicu je preuzeo Kerč, koji je osnovan u sedmom veku pre Hrista. Stanovnici Derbenta, doduše, smatraju da je njihov grad star 5.000 godina.
U drevna vremena Derbent je bio poznat kao „Kaspijska vrata“. Zahvaljujući idealnom strateškom položaju na kaspijskoj obali, u tesnacu između planine i mora, služio je kao ključno mesto za zaštitu „civilizovanog Persijskog Carstva“ od „divljih varvarskih hordi sa severa“.
Tokom svoje viševekovne istorije Derbent je video mnoge invazije, mnogo puta je prelazio iz jednih ruku u druge.Njime su vladali Persijanci, Arapi, Turci i Mongoli, da bi kao što je već ranije pomenuto od 1813. godine pripao Rusiji.
Derbent je najstarija tvrđava u Rusiji.Tvrđavu Narin Kala („Sunčana tvrđava“ na turanskim jezicima) osnovali su Persijanci u šestom veku, kada je ova teritorija bila pod vlašću Sasanidskog Carstva. Jedno od najupečatljivijih mesta su takozvana „Vrata Sudnjeg dana“.To su ostaci sakralnog islamskog objekta za rituale. Podignuta je u 10.-11. veku. Smatralo se da su to vrata u drugi svet. Srednjovjekovni mističari su bili uvereni da se tu može čuti Alahov glas.
Pojedini istraživači smatraju da se i najstariji hrišćanski hram takođe nalazi u Derbentu, na teritoriju tvrđave Narin Kala, i da potiče iz 4. veka. Ta teorija, međutim, nije potvrđena i zahteva dodatna arheološka istraživanja.
Džamija Džuma u Derbentu je najstarija u Rusiji, a takođe i na teritoriju bivšeg Sovjetskog Saveza.Podignuta je 734. godine nakon što je Omejidski kalifat zauzeo grad, i postala je jedan od glavnih centara širenja islama u savremenoj Rusiji. U pitanju je šiitska džamija, ali i suniti se u nju dolaze moliti.
Danas je među žiteljima Derbenta zastupljeno preko 60 nacionalnosti. Zvuči neobično, ali u ukupnom broju stanovnika (124 000) Rusi čine samo 3,5 posto. Najbrojniji etnos su Lezgini (33%), Azerbajdžanci (32%) i Tabasaranci (15%) Po broju stanovnika Derbent je na 138.mestu od 1.113 gradova Ruske Federacije.
Najstarija tvrđava u Rusiji, poznata pod nazivom Narin-Kala, ujedno i najveće utvrđenje na severnom Kavkazu podignuta zahvaljujući Persijancima u 6. veku, kada je gradom vladalo Sasanidsko carstvo. Postoji nekoliko verzija o značenju imena tvrđave.Najpopularnija je ona prema kojoj Narin-Kala na turkijskim jezicima znači „sunčana tvrđava”.
Narin-Kala je bila deo ogromnog fortifikacionog kompleksa poznatog kao Dag-Bari („planinske zidine”), koji je obuhvatao zidine duge preko 40 kilometara od morske obale do planina. Dag-Bari je zapadnu Aziju i južni Kavkaz trebalo da zaštiti od severnih nomadskih plemena.
Kažu da je za izgradnju Dag-Barija utrošeno sedam puta više materijala nego za podizanje Velikih piramida u Gizi. Prema legendi, 10 000 ratnika, 6 000 radnika i 300 arhitekti uložili su mnogo napora kako bi stvorili ovaj impresivni kompleks. Persijski šahanšah (kralj nad kraljevima) Hozroje I stigao je u Derbent kako bi lično nadgledao izgradnju.
Međutim, osvajači su kasnije stigli iz suprotnog pravca. U 8. veku kada je Derbent potpao pod vlast Omejanskog kalifata, Arapi su takođe cenili strateški položaj Narin-Kala i koristili su tvrđavu kao jedan od glavnih centara za širenje islama po severnom Kavkazu.
Moćna tvrđava sa zidinama širokim tri i visokim 20 metara opstala je kroz mnoge burne vekove i preživala brojne promene vlasti u regionu i razorne invazije Seldžuka i Tamerlana. Ostali delovi Dag-Barija, a pre svega dugačke zidine, nisu imali toliko sreće i trajno su uništeni.
Neke građevine u tvrđavi su jedinstvene. Drevnu hrišćansku crkvu iz 4. veka Arapi su koristili kao rezervoar. Rezervoar je bio povezan sa izvorom i omogućavao je utvrđenju da preživi dugotrajnu opsadu.
Ostaci luksuznih palata, plemićkih kuća i hamama ukazuju na standard života i komfor u kojem su uživali stanovnici Narin-Kala.
Jedno od najzanimljivijih mesta u tvrđavi je takozvana „Kapija Sudnjeg dana”, koju čine ostaci islamskog kultnog mesta. „Kapija” je podignuta u 10-11. veku, a verovalo se da je to prolaz u nebeski svet. Srednjovekovni mistici su bili uvereni da se na ovom mestu može čuti Alahov glas.
Drevni grad Derbent može biti ponosan iz mnogo razloga.
Kaspijski Derbent, jedan je od najatraktivnijihi drevnih gradova Severnog Kavkaza. Mali grad, utopljen u obilju sunčanih dana, uz morski vetar, toplo more i vekovne tajne, čuva svoj jedinstveni izgled.
Grebeni Kavkaza idu u more, obmotavajući najjužniji ruski grad sa svojom slikovitom lepotom. Ovaj mali grad na Kavkazu sa sjajnom istorijom stoji između planina i mora, pozdravlja turiste sa istoka i prati ih na zapad. Blaga klima, toplo more, baršunati pesak privlače turiste iz svih krajeva zemlje kako bi se uronili u udobnost umerenog pojasa.
Najstariji naseljen lokalitet države hiljadama godina služio je kao odbrambena tvrđava naroda Transakvazije, zaštitio ih od napada nomada. Strateški značaj utvrđenja je sjajan jer je to bila put ka Bliskom istoku.
Arhitektonska struktura se uzdiže na obroncima planine snažno kameno utvrđenje, kao da pokazuje svoju važnost i stratešku svrhu. Zidovi visine 10 metara obloženi su ogromnim kamenim blokovima debljine dva metra. Ulaz u grad trgovcima čiji je put krenuo na zapad, otvorio je 14 kapija. Svi su imali svoje ime i namenu, karakteristične arhitektonske znakove i vreme otkrića, te Derbent znači „zaključana vrata“.
Nedaleko od tvrđave Narin-Kala nalazi se i najstarija džamija u Rusiji i glavni hram i svetilište muslimana Dagestana – Džuma Džamija.Više od 1.000 godina, religiozni arhitektonski spomenik ujedinjuje sve predstavnike islama. Na njenoj teritoriji postoji muslimanska semenište i stambeni prostori. Četiri svete ravni ukrašavaju svetilište u uglovima, pokrivajući džamiju od vrelog letnjeg sunca. Svetilište je obnovljeno i prošireno nakon jakog zemljotresa koji se dogodio pre 700 godina, zahvaljujući naporima vernika, a danas je džamija Džuma vrlo poznata i posećena.
Izgrađena početkom 8. veka i prilično je mala i za razliku od klasičnih islamskih zgrada, Džumi džamija (petak) – tako se zove, jer se ovde cela muslimanska zajednica moli u petak u podne. Zgrada je, inače, savršeno očuvana.
Pisac decembrista Aleksandar Bestužev-Marlinski, prognan ovde krajem 1820-ih ovako je opisao džamiju Džuma: „… Iznad glavnih vrata gori stih iz Kurana. Uđite, i odjednom vas obavija neki sumrak, osvaja nehotična tišina poštovanja … Molitva vernih tiho bruji; sedeći na kolenima ili naslonjeni na tepih, uronjeni su u strahopoštovanje … Lastavice se vinu pod kupolu i odlete u nebo, poput reči molitve; sve diše odsustvom sadašnjosti … i izaziva hladna i prijatna osećanja za umorno srce “.
U Derbentu, gde je najtoplija plaža u zemlji,ponosni su na lepotu vrhova Kavkaza.Pošto ste bili u gradu, obavezno idite u planine.Lepota Kavkaskih padina i sveži hladni vazduh će vas rashladiti od vrućine obale. Najbolje vreme za planinski put je jul-avgust, kada vreme samo šapuće i poziva na putovanje.
Kada su u pitanju posete kulturnim institucijama među njima se ističu muzeji zaštite prirode, istorijsko-arhitektonski, umetnički i vrlo mlad – muzej istorije svetske kulture i religije.Ovde se sakuplja ne samo čitava istorija, već i život, tradicije, verovanja.
Ovo ime grada zapisano je u analima. Bio je spojna karika kavkaskih plemena, Persijanaca, Arapa, nomadskih Azijata i Evropljana. Ovde su se borili i trgovali. Tragovi prošlosti sačuvali su se do danas, i ne bez razloga UNESKO je priznao stari deo Derbenta kao kulturno nasleđe čovečanstva.
Glavna atrakcija je nekadašnja persijska tvrđava. Moćni odbrambeni zidovi Kaspijskih vrata zaštićeni od beskrajnih naleta nomada. Preživeli deo se sastoji od citadele (Narin-kala) koja se nalazi na brdu i dva kamena zida koja se protežu od nje do mora. Unutar tvrđave nalaze se srednjovekovna kupatila, najstariji vodovod tvrđave od keramičkih cevi, ruševine Šahove palate – ulazni portal i delovi zidova.
Prolazak pored Muzeja tepiha i umetničkih zanata je kada se nađete u Derbentu neoprostiv propust. Otvoren je 1982. godine u zgradi stare jermenske crkve. Izgrađen je prema projektu „oca“ realističke književnosti u Jermeniji Gabrijela Sundukjana , koji je ovde prognan 1850 -ih .
U svakodnevnom životu atrakcija se jednostavno naziva Muzej tepiha, ali to nije sasvim tačno, jer su drugi zanati uvek cvetali u Dagestanu. Zbirka sadrži ukrasne i primenjene predmete od metala i keramike:posude balkhar sa izuzetnom slikom, glinene igračke Laksa…
Teško je govoriti o lokalnim tepisima – morate ih videti svojim očima. Po prirodi uzorka i tehnici izvođenja podeljeni su u grupe. Prvi su tepisi iz Južnog Dagestana (gomila gusto tkana, vuneni sumaci različitih geometrijskih oblika i jednostrani tepisi). Drugi je iz centralnog i severnog Dagestana. To su glatki dvostrani tepisi, filc i prostirke.
Na mestu gde je Petar Veliki prenoćio 1722. godine tokom persijskog pohoda sada je tu arhitektonski kompleks paviljona-kolonade, ostaci zemunice, spomenik i muzej. Nakon te kampanje grad Derbent zauvek je postao deo Ruskog carstva.Derbentski begovi doneli su ključeve grada Petru Velikom na srebrnom poslužavniku sa rečima: „Derbent je dobio zakladu od Aleksandra Velikog i zato nema ničeg pristojnijeg i poštenijeg od grada koji je osnovao veliki monarh da ga prenese drugom monarhu, ništa manje velikom “.
Kod Derbenta nalazi se selo Džalgan u kojem se prema predanju nalazi grob Georgija Pobedonosca , koji se proslavio u ovim krajevima. Legenda kaže kako da je tu živela uvek nezaboravna zmija kojoj su devojke žrtvovane. Georgije je pobedio – i to ne kopljem, kako je prikazano na grbu Moskve, već snagom vere. Veruje se da se njegova grobnica nalazi u blizini džamije ispod smokve. Nedaleko od mesta sahrane nalazi se sveti gaj, gde su se nekad okupljali predstavnici različitih religija na molitvu. Ovde postoji i izvor koji teče do danas. Da li je to legenda ili činjenica, ne zna se pouzdano.Svetog Georgija poštuju i hrišćani i muslimani, a Derbent kao grad stoji na raskrsnici različitih religija.
A nekada vrlo, vrlo davno čak i kad grada nije bilo ovde,ovaj je pojas zemlje bio karavanski put iz Evrope u Aziju i zvao se Kaspijski prolaz. Samo je Kroz Derbent u antičko doba bilo moguće doći na Bliski Istok, koji su do nekog vremena aktivno koristili razni nomadski stepski narodi (Skiti, Sarmati, Alani, Huni, itd.), Razarajući sve što im se našlo na putu.
Konačno, vlasnici zemljišta koji su živeli u tim mestima, nesposobni da smire stanovnike stepa, mislili su blokirati kaspijski prolaz. Dakle, u 6. veku naše ere ovde se pojavio čitav obrambenih kompleksa koji je potpuno blokirao čitav prolaz. Ta su utvrđenja započela kaštelom smeštenim na vrhu brda (gde i danas stoji), a produžena sa dva paralelna zida koja su se spuštala i zatvarala daleko u more (sada su preživeli samo fragmenti tih zidova). Od tada je Derbent bio potpuno zaštićen od bilo kakvih nadiranja.
Nakon glavnog grada Dagestana Mahačkale i grada Hasvjurta, Derbent je treći po broju stanovnika. U gradu živi oko 124 hiljada ljudi (a prema neslužbenim podacima – i do 140 hiljada). Svakih 10 godina u Derbent se poveća broj stanovnika za oko 20.000 ljudi.Naprimer, 1989. godine u gradu je živelo 78,4 hiljade stanovnika, 2002. godine – već 101 hiljadu, a od početka 2014. godine u Derbentu je izbrojano 120 hiljada ljudi. Svake godine u gradu se rodi skoro 2 puta više ljudi nego što umre. Deca i adolescenti ovde čine većinu populacije, iako ima dosta starijih ljudi.Budući da se Derbent smatra neslužbenim glavnim gradom Južnog Dagestana, nema toliko Avara, Kumika i Lakova (nacionalnosti Dagestana, koji uglavnom žive u njegovom severnom delu).Najviše u gradu ima Lezginsa, zatim Azerbejdžanca i na trećem mestu su Tabasarani (ljudi koji su se nedavno počeli naseljavati u Derbentu). Zanimljivo je da je pod sovjetskom vlašću raspored bio potpuno drugačiji. Što se tiče etničkog sastava, gradom su tada dominirali Rusi i Jevreji. A na prvom mestu bili su Azerbejdžanci.
Derbent ima obrazovne institucije različitih nivoa: osnovnog, srednjeg i višeg.Iako u gradu postoji više nego dovoljno visokoškolskih ustanova s obzirom na to da sam grad nije toliko velik, većina mladih ljudi koji diplomiraju na lokalnim univerzitetima ne mogu se pohvaliti znanjem. I poenta nije u tome da je podučavanje ovde na niskom nivou. Poenta je u samim mladim ljudima, među kojima je sada moderno pohvaliti se automobilima i odećom, a ne crvenom diplomom. Ovde će biti potrebno pomenuti i novu „modu“ među derbentskom (i dagestanskom) omladinom, a to je „povratak na pravi put – Islam „. Tokom godina sovjetske vlasti stanovnici Derbenta izgubili su naviku bezuslovno slediti verske dogme. Sad im je sve čudnije kada vide kako sve više mladih počinje da klanja namaz. U Derbentu su ljudi navikli na to da stariji ljudi klanjaju namaz. Zbog toga se savremeni roditelji teško mire sa životnim stilom svoje dece. Uz to, sve je više mladih stanovnika Derbenta koji se mole a koji su sada pristalice radikalnog pokreta u islamu – vehabizma.Stoga su, naravno, roditelji protiv: uostalom jaku strukturu republike uništavaju vehabije što može da predstavlja problem. Ali to ne znači da su svi omladinci Derbenta potencijalni teroristi i ubice. U osnovi, to su isti tinejdžeri i mladi kao i u drugim gradovima. Možda pokazuju malo više poštovanja prema starijima ali ova tradicionalna karakterna karakteristika Dagestanca postepeno nestaje.
Derbent se smatra drugim gradom po proizvodnji u Dagestanu. Glavna industrijska preduzeća u gradu su vinarska, prerađivačka i prehrambena industrija. Jedna od glavnih „atrakcija“ Derbenta su konjaci koje proizvodi “Fabrika rakije Derbent“. Konjak proizveden u Derbentu poznat je po svom kvalitetu ne samo u Dagestanu i Rusiji, već i širom sveta. Preduzeće koje ga pravi je bilo poznato kao fabrika i pre 1917. godine, a zatim je (1960.) postalo kombinat. Uprkos tako značajnoj starosti, ovo preduzeće je u izvrsnom stanju i izdržalo je sve oluje i tranziciono restrukturiranje u zemlji.Još jedno od glavnih industrijskih preduzeće u gradu je fabrika penušavih vina.
U Derbentu je razvijena mašinogradnja, prehrambena industrija (čak i pivara i vinarije), tekstilna industrija, proizvodnja građevinskih materijala, drvna industrija, ribarstvo i riboprerada.Ovaj kaspijski grad je prvi u zemlji započeo proizvodnju papira, sapuna i svilenih tkanina.
Glavna atrakcija i vizit karta grada, zahvaljujući kojoj je deo Derbenta 2003. godine uvršten na UNESKO-v popis svetske baštine – tvrđava Naryn-Kala iz koje se pruža predivan pogled na grad. A unutar tvrđave postoje drevne građevine koje su preživele do danas, a koje su danas kulturne vrednosti: Hanova palata, stražarnica, oronula hanska kupatila, drevni hrišćanski hram i mnoge druge lepe građevine sa više od hiljadu godina istorije.
U Derbentu, najjužnijem gradu Rusije jesen topla, zima kratka i blaga, a samo Kaspijsko jezero spašava ovdašnje žitelje od nepodnošljivih letnjih vrućina. Grad se nalazi na granici umerene i suptropske klime.
Grad je malen, nema velikih industrijskih preduzeća i ogromnog broja automobila koji bi mogli zagađivati.
Teritorija grada Derbenta, gde se nalazi njen primorski deo, nalazi se ispod nivoa mora sa oznakom od – 18 metara.
Rastojanje od Moskve do Derbenta iznosi 1941 km, i prelazi se za oko 21 sat vožnje automobilom.U ovaj grad u Dagestanu možete doći avionom iz Moskve do Mahačkale, a zatim direktnim autobusom za 2,5 sata.
Neki vole da ponavljaju da je ovo „najstariji grad Rusije“, drugi naglašavaju da je ovo grad „muzej na otvorenom“, Arapi-osnivači najstarijih gradskih četvrti nazvali su ga „Bab al-Abvab“ („Kapija vrata“, „glavna kapija“), a neki grad prezrivo nazivaju ‘’ ruskim Bombajem“ aludirajući na prljave bučne čaršije i ogroman broj skutera na njima.
Izvori za pisanje teksta:
https://hr.fehrplays.com/puteshestviya/95402-goroda-dagestana-ot-yuzhno-suhokumska-do-derbenta.html
https://rs.rbth.com/istorija-rusije/92104-najstariji-grad-derbent
https://hr.rbth.com/travel/85128-osam-cinjenica-o-derbentu
https://rs.rbth.com/travel/80855-najstarija-tvrdjava-u-rusiji
https://sr.vision1cyclings.com/obrazovanie/87236-derbent-samyy-drevniy-gorod-rossii.html
Pročitajte JOŠ:
Ruska dominacija: Nova ruska raketa vraća Moskvi prednost nad Zapadom
