Da nema Uče da li bi iko upalio voštanicu srpskom junaku Milisavu Čamdžiji?

Sveštenik Goran Rakić i publicista Dragoslav Uča Jovičić sa prijateljima su ove godine potvrdili da su jedini entuzijasti koji se u kontiunutetu svake godine okupljaju na praznik Svetog Andreja Prvozvanog u Velikom Borku Borku kako bi sačuvali sjećanje na legendarnog srpskog junaka Milisava Čamdžiju.

Upravo na Jovičićevu inicijatu mjesni paroh Goran Rakić od 2009. godine na praznik Svetog Andreja Prvozvanog vrši pomen na Čamdžijinom grobu.

Mali broj okupljenih, kao i činjenica da nigdje u selu ne postoji putokaz koji označava mjesto vječnog konačišta oslobodioca Beograda najbolje svjedoči nemaran srpski odnos prema kulturi sjećanja.

Na papiru postoji odluka Zavoda za zaštitu spomenika kulture Beograda iz 2007. godine kojom je Čamdžijin grob proglašem kulturnim dobrom – spomenikom kulture.Na samom mjestu postavljena je vrlo mala spomen ploča 2007. godine na kojoj je veoma sitan natpis koji je vremenom postao nečitak.

Čak je i na Vikipediji greška.

Naime, u prvom planu, kao grob Milisava Čamdžije prikazana je veća nadgrobna ploča koja zapravo pripada njegovom bratu Ivanku.

Nameće se pitanje, da nema Uče, da li bi danas iko upalio voštanicu velikom srpskom junaku Milisavu Čamdžiji?

Hercegovac iz Velikog Borka koji je oslobodio Beograd

Pesma ustaničkog kapetana Milisava Čamdžije sa osvojenog turskog topa koji je branio Stambol kapiju, u zoru na dan Svetog Andreje Prvozvanog 1806, označila je povratak Srba u svoju prestonicu Beograd posle nekoliko vekova.

Idući za seobom Arsenija Jovanovića IV Šakabente, porodica Ivanović doselila se u Borak. U ovoj porodici hercegovačko-crgogorskog porekla, sedamdesetih godina osamnaestog veka rodio se Milisav. Domaćinstvo su činili braća Milinko, Milan i Petar, sa svojim porodicama. Od Milinkovih sinova Ivanka i Milisava nešto kasnije nastaće Ivankovići i Čamcići, a od braće Milana i Petra nastaće Milanovići i Petrovići, prozvani i Žijarski. Porodica se bavila više stočarstvom nego zemljoradnjom, pa je Milisavljevo detinjstvo kao i većine njegovih vršnjaka proteklo u čobanskim obavezama. Od druge dece se izdvajao po spretnosti i okretnosti a priroda mu je podarila i poseban dar za pevanje. Skoro svu decu ovog kraja je opismenio pop Simin otac, pop Stanoje ili pop Sima u svojoj školici za opismenjavanje podmladka.

Kada je dorastao, kao i mnogi njegovi vršnjaci krenuo je kao pratilac knezu Simi u trgovini stokom preko Save. U Paležu (stari naziv za današnji Obrenovac) je bila skela na Kolubari i malo pristanište. Tu su tovarene bosanske lađe raznom robom koju su paleške spahije i trgovci oduzimali od srpskog naroda. Na utovaru su radili Srbi, a smatra se da je na utovaru neko vreme radio i Milisav, i tamo naučio dobro da pliva.

Prilikom oslobađanja Beograda 30. septembra 1806. napadao je iz pravca Stambol kapije i po Karađorđevom naređenju sa levog krila kapije. On se pred svima i pred Karađorđem zakleo da će među prvima da uđe u Beograd. To je i uspeo. Po početku napada za kratko vreme je došao do bedema, na mestu gde je sad kafana Ruski car, zauzeo ga i uzjahao top i iz sveg glasa zapevao:

„Hej braćo Srbi, krila sokolova,“
„k meni, k meni, ja sam na endeku!“

Baš u to vreme na mestu gde sad počinje Skadarska ulica smrtno je ranjen vojvoda Vasa Čarapić (Zmaj od Avale) koji je čuvši pesmu doviknuo svojim saborcima:

„Ne bojte se. Eno peva čamdžija.“

I Karađorđe je čuo pesmu i rekao:

„E, sverova Milisav, po duši ga. juriš, junaci, i mi da ne budemo poslednji.“

Do 1813. borio se sa Turcima, dok nije propao ustanak.

Kad je 1815. počeo Drugi srpski ustanak pod knezom Milošem, Milisav se odmah uključio i u osvajanju sela Palež (danas Obrenovac) gde je 1815. bio ranjen. Posle dva dana je umro. Sahranjen je po svojoj želji u svom voćnjaku ispod jednog oraha, pored brata.

Njegovi savremenici se slažu da je bio veliki junak, nije tražio odlikovanja ni titule, želeo je samo bitku sa Turcima.

Nadgrobni spomenik Milisava Čamdžije je spomenik kulture.

Izvor: Slobodna Hercegovina