Svetost sveštenoispovjednika Patrijarha Srpskog Gavrila Dožića

Piše: Prof. Aleksandar Vujović

U eri konzumerizma kada se mnogi odriču svojih ličnih ubjeđenja za rad vlastitog konfora, dobro je sjetiti se čovjeka koji nikada nije odstupao od hrišćanskih ideala.

Ta nepokolebljivost u vjeri je bila i osnovni razlog zbog kojeg je bio interniran u jedan od najozloglašenijih nacističkih logora u Dahau.

Savremeni istoričari i samozvani vjerski analitičari olako prelaze preko činjenice da je jedan Patrijarh Srpske Pravoslavne Crkve bio zatočenik nacističkog logora Dahau.

Veliki i hrabri svjedok, veliki stradalnik Hristov u XX vijeku je bio Sveti Sveštenoispovjednik Patrijarh srpski Gavrilo, jedan on najznamenitijih patrijaraha srpskih od vremena Svetog Save do patrijarha Porfirija, koji je stradao za Hrista Gospoda i za vjeru pravoslavnu, koji je i sam zabilježio da je za svoga života bio u trideset kazamata i zatvora.

Zato smo mi u Crkvi dužni da se uvijek i iznova sjećamo ovog ispovjednika pravoslavne vjere.

To je uostalom i amanet koji nam je ostavio i blažene uspomene Mitropolit Amfilohije.

Ispunjavajući taj amanet, njegova duhovna čada su posle osveštavanja kamena temeljca nastavili sa gradnjom hrama posvećenog ovom novom sveštenoispovjedniku crkve Hristove u patrijarhovim rodnim Vrujcima u Morači. I hvala Bogu, hram je već sagrađen u obliku hrama sa Lovćena, i u toku su unutrašnji i spoljašnji radovi na njemu.

Takođe, pored otpjevanog tropara u njegovu čast, započeto je i pisanje službe Sveštenoispovjedniku Patrijarhu srpskom Gavrilu Dožiću, koja će nadamo se zaživjeti u bogoslužbenoj praksi crkve, i da će se umnožavati hagiografsko djelo o njemu.

Pored objavljivanja brojnih radova o njemu u pripremi je i pisanje žitija Svetog Sveštenoispovjednika Patrijarha srpskog Gavrila.

I u ikonografskoj umjetnosti već su mu naslikane nekolike freske u hramovima, i ikone koje svjedoče o svetosti Svetog Patrijarha Gavrila. Freske su naslikane u Sabornom hramu Hristovog Vaskrsenja u Podgorici, Sabornom hramu Svetog Jovana Vladimira u Baru, hramu Svetih Makaveja u Tološima u Podgorici, hramu Svetog Pantelejmona i Klimenta Ohridskog u Barama Radovića i u drugim hramovima.

Jedna poznata italijanska slikarka je za ostrvski hram Svetog Vartolomeja (gdje se nalaze i mošti ovog Hristovog apostola) na Tibru u Rimu naslikala veliku kompoziciju „ispovjednika i mučenika hrišćanske Evrope“ u Drugom svjetskom ratu. Na toj velikoj slici je

centralna ličnost upravo, mučenik Gavrilo Dožić, jer su jedinstvena dvojica arhijereja evropskih koji su bili u Dahau bili, Patrijarh Gavrilo i Vladika Nikolaj Velimirović.

U Dahau je za ruski hram Vaskrsenja Hristovog koji se tamo nalazi, Mitropolit Amfilohije 30. aprila 2017. godine posle Arhijerejske liturgije, poklonio ikonu Svetog Patrijarha Gavrila i Svetog Vladike Nikolaja.

Osnovni oblik proslavljanja svetih Božijih ljudi u Crkvi, jesu bogosluženje u kome se koriste tekstovi pisani u slavu svetih, oslikavanje fresaka i ikona u čast svetih, podizanje hramova u njihovu čast, pisanja žitija svetih, i sakupljanje njihovih pouka i djela, kako bi bili primjer pokoljenjima iza njih.

Cilj čovjekovog života na zemlji jeste oboženje, postizanje božanske svetosti. Svetost se sticala svetim životom, a opšti naziv za sve proslavljene ličnosti jeste svetac. On u sebi objedinjuje sve druge svetačke atribute i epitete koji bliže objašnjavaju podvig i svjedočenje. Likovi svetih su formirani na osnovu njihovih podviga i vrlina njihovih života.

Sveštenoispovjednici su ispovjednici vjere Hristove u sveštenom činu (mogu biti patrijarsi, episkopi, sveštenici), dakle članovi jerarhije koji su pretrpjeli gonjenja i mučenja za Hrista, zadobili rane, ali su mučenja preživjeli.

Patrijarh srpski Gavrilo Dožić, prepoznat je kao sveštenoispovjednik u Crkvi. Njegovo životno načelo bilo je i ostalo „mučeništvo i rodoljublje“; kroz sav njegov život njegovo oružje, po njegovim riječima, bilo je: „bogoljublje, bratoljublje i čovjekoljublje, revnost i trudoljublje, kao i – trpljenje u svim iskušenjima“.

Molimo se Gospodu Hristu i Njegovom vjernom slugi i sveštenoispovjedniku Patrijarhu srpskom Gavrilu Dožiću, da cijelom srpskom narodu širom vaseljene, kao i u njegovoj rodnoj Crnoj Gori, podari bratske sloge, mira i jedinstva u sticanju onih vrlina i amaneta koje nam je ostavio i na koje nam je ukazivao Sveti Patrijarh Gavrilo, među kojima je i onaj, „ako je živjeti, da živimo za svetinju i slobodu. Ako je mreti, da mremo za svetinju i slobodu!“

Autor je profesor Agiologije u Bogosloviji Svetog Petra Cetinjskog na Cetinju

Pročitajte JOŠ:

https://www.in4s.net/samo-ti-sine-radi-svoj-posao-novomucenik-vukasin-iz-jasenovca-poema-n-milakovica/