Zašto je EU osobi koja se bavila plagiranjem dala da proverava akademsku čast u Crnoj Gori?

Nejasno je da li je životna priča Frenka Abagnejla, svetski poznatog falsifikatora koga je FBI na kraju angažovao kao savetnika za razotkrivanje prevara, bila inspiracija šefovima Delegacije EU u Podgorici (najpre Mitji Drobniču, a potom i Aivu Oravu), kada su stotine hiljada evra donacija za istraživanje plagijata dodelili Daliborki Uljarević, osobi čija je jedina kvalifikacija za obavljanje tog posla bilo to što je svoju karijeru izgradila na falsifikatima, krađama ideja, plagiranju i otimanju projekata od drugih.

I dok je Abagnejl varao samo dok je bio mlad da bi kasnije promenio stranu, Daliborka Uljarević je nastavila da se ovim poslovima bavi i dalje. Počev od propalog projekta časopisa “Izlaz”, preko plagiranja svog diplomskog rada i njegovog kasnijeg autoplagiranja, pa sve do krađe tuđih ideja i projekata, Uljarevićeva je uspela da za svoje poduhvate obezbedi ogromna sredstva brojnih donatora, u prvom redu Evropske unije.

Daliborka Uljarević, osnivač i izvršna direktorka crnogorskog Centra za građansko obrazovanje (CGO), nevladine organizacije kojoj Delegacija Evropske unije u Podgorici godišnje dodeljuje stotine hiljada evra, između ostalog i za promovisanje akademske čestitosti i borbu protiv plagijata u Crnoj Gori, svoj put ka uspehu i evropskim visinama započela je upravo falsifikovanjem! Nakon što je sebi dozvolila da četvorogodišnji fakultet studira punih 10 godina i shvativši da su, u trenutku kada je najzad počela da sprema svoj diplomski rad, njene kolege sa studija iza sebe već imale petogodišnje radno iskustvo,Uljarevićeva je shvatila da se, umesto vrednog rada i učenja, u životu sve može lakše završiti snalažljivošću i korišćenjem prečica.

Analiza softvera koja nije obuhvatila poklapanja sa literaturom na engleskom jeziku, pokazala je da je Uljarevićka samo iz izvora dostupnih na ex jugoslovenskim jezicima plagirala više od 30% sadržaja svog diplomskog rada.

Najtežu krađu tuđeg autorstva, međutim, Daliborka Uljarević je počinila zloupotrebivši rukopis knjige “Demokratija”, autora profesora Radovana Radonjića, koji joj je kao urednici i predstavnici izdavača bio poveren na čitanje i pripremu za objavu.

Pored nedozvoljenog plagiranja završnog akademskog rada, njenu karijeru obeležio je čitav niz kontroverzi, prevara i očigledne sklonosti ka onim oblicima ponašanja koji su sve, samo ne primeri čestitosti i poštenja na koje se Uljarevićeva u svom javnom delovanju redovno poziva, naročito u trenucima dok u ulozi vrhovnog moralnog sudije drugima drži javne lekcije.

Iako ceo Uljarevićkin rad obiluje plagijatima iz različitih izvora (više od 30% sadržaja je plagirano), ovom prilikom navodimo tek nekoliko ilustrativnih primera koji dokazuju gore navedene nalaze:

• Primer 1:

Na strani 18, diplomskog rada Daliborke Uljarević pod naslovom “Značaj i uloga tolerancije u društvu”, u 4. pasusu piše:

“Demokratija, kao neiscrpna tema, nerijetko dijeli usud svih velikih ideja: istovremeno se oduševljeno prihvata i žestoko osporava. Razlog tome je i njeno različito vrednosno određenje, shvatanje, primjena, interpretacija.

Pasus sa identičnim smislom kazivanja (primer mozaičkog plagiranja) nalaze se i u knjizi “Demokratija”, profesora Radovana Radonjića u kojoj na strani 11, u 1. pasusu stoji sledeće:

“Ideja demokratije dijeli sudbinu svih velikih ideja: u isti mah je oduševljeno prihvataju i žestoko osporavaju. Kada će biti jedno, a kada drugo, zavisi od toga ko je vrednosno prosuđuje, koju i čiju društvenu empirijiu (iskustvo, odnos, stvarnost) time racionalizuje, te s kojim je i čijim idealima i principima upoređuje.”

• Primer 2:

Na 18. strani Uljarevićkinog diplomskog rada, u 5. pasusu navodi se:

“U etimološkom smislu, demokratija potiče od grčkih riječi demos (narod) i kratein (vladati), to bi doslovno prevedeno trebalo da znači vladavina naroda. Saglasno ovom najstarijem i najjednostavnijem shvatanju pojma demokratije je i stanovište Abrahama Linkolna da je to “government of the people, by the people, for the people” (vladavina anroda, od naroda, za narod). Ipak ti njeni temeljni pojmovi nijesu sasvim jednoznačni, što otvara prostor za brojne nedoumice i pitanja, kao i čitav niz različitih tumačenja, zavisno od toga koji mislioc ili grupe su ih zastupali, i sa kojih istorijskih, društvenih i kulturnih pozicija.”

Gotovo identičan tekst može se pronaći u knjizi profesora Radonjića i to na 17. strani, u 2. pasusu:

“Naravno, objasniti samu riječ demokratija nije teško. Da bi se to uradilo, kaže Sartori, ‘treba znati samo malo grčkog jezika’. Tako, demokratija – od grčkih riječi demos (narod) i kratein (vladati) – znači vladavinu naroda (neki kažu vladavinu mnoštva). Na tragu ovog, inače najstarijeg, najčešćeg i najjednostavnijeg određenja pojma demokratije jeste i Linkolnovo stanovište da je to ‘government of the people, by the people, for the people‘ (vladavina naroda, od naroda, za narod).”

Ponavljanje je majka plagiranja – povratak na mesto zločina

Nakon što je u aprilu 2004. godine pred komisijom Fakulteta političkih nauka, predvođenom njenim mentorom Čedomirom Čupićem, odbranila plagirani diplomski rad, Daliborka Uljarević je došla na ideju da svoj plagijat dodatno unovči tako što će ga dalje autoplagirati i kao svoj novi tekst objaviti u okviru zbornika “21 PRIČA O DEMOKRATIJI”. Zbornik je izdala organizacija Centar za građansko obrazovanje, a urednica izdanja i ujedno autorka jednog od poglavlja bila je Uljarevićeva lično. Izdavanje publikacije finansijski je podržala Fondacija Friedrih Ebert, Regionalni biro Beograd.

Problem plagiranih diplomskih radova u svetu i evropska iskustva u borbi protiv plagijata

Iako je nesporno da diplomski radovi, za razliku do magistarskih i doktorskih, ne predstavljaju naučne radove, već verifikaciju stečenog znanja studenata, brojni svetski poznati slučajevi ukazuju da je čak i takav vid plagiranja apsolutno neprihvatljiv i da učinioci te vrste prekršaja moraju da snose odgovornost. Ona obično povlači oduzimanje diplomskog rada i, na osnovu njega, stečenog akademskog zvanja, kao i dalju nemogućnost obavljanja javne funkcije.

Korupcija u obrazovanju je ona crvena liniju koju ne smijemo preći. Presudno nam je važan kvalitet obrazovnog procesa, jer će to odrediti sudbinu države. Loši đaci i oni koji su se kroz sistem provukli, prije ili kasnije nas dovedu u ćorsokak, a cijenu tog učenja kroz iskustvo tragično plaćamo i kao pojedinci i kao društvo. Nije i ne treba da nam bude svejedno što zna ljekar koji nas liječi, advokat koji nas zastupa ili sudija koji nam sudi, građevinski inžinjer koji je radio na zgradi ili kući u kojoj živimo, i tako bi mogli za svako zanimanje pojedinačno, pa i do političara koji treba da određuju strateške pravce našeg razvoja.”

Još samo da Uljarevićeva sopstvene reči počne da primenjuje i na sopstvenom primeru!

Istražio: Antidot tim